Bảo Sơn
1- Hành vi đeo bám hoặc trẻ con.
Đó là khi người bệnh trở nên hoàn toàn phụ thuộc vào một người nào đó và lúc nào cũng đeo theo như một cái bóng. Nguyên nhân là do cảm giác sợ hãi trong một thế giới trở nên khó hiểu. Người bệnh cần thường xuyên phải thấy người mà họ tin cậy nhất. Nếu người này rời khỏi, bệnh nhân sẽ không biết họ đã đi bao lâu và làm sao tìm thấy. Vì vậy họ phải đeo theo, ngay cả khi vào phòng tắm.
Đó là khi người bệnh trở nên hoàn toàn phụ thuộc vào một người nào đó và lúc nào cũng đeo theo như một cái bóng. Nguyên nhân là do cảm giác sợ hãi trong một thế giới trở nên khó hiểu. Người bệnh cần thường xuyên phải thấy người mà họ tin cậy nhất. Nếu người này rời khỏi, bệnh nhân sẽ không biết họ đã đi bao lâu và làm sao tìm thấy. Vì vậy họ phải đeo theo, ngay cả khi vào phòng tắm.
2- Khó ngủ.
Các triệu chứng như không ngủ được, bồn chồn, lo lắng, kích động, mất phương hướng và nhầm lẫn trầm trọng hơn trong ngày và có thể kéo dài đến đêm dẫn đến khó ngủ và đi lang thang trong đêm. Hiện tượng này được gọi là “sundowning” gây ra bởi một số yếu tố như mệt mỏi, thay đổi đồng hồ sinh học, khó phân biệt được giữa giấc mơ và thực thể, giảm nhu cầu ngủ do tuổi già
Các triệu chứng như không ngủ được, bồn chồn, lo lắng, kích động, mất phương hướng và nhầm lẫn trầm trọng hơn trong ngày và có thể kéo dài đến đêm dẫn đến khó ngủ và đi lang thang trong đêm. Hiện tượng này được gọi là “sundowning” gây ra bởi một số yếu tố như mệt mỏi, thay đổi đồng hồ sinh học, khó phân biệt được giữa giấc mơ và thực thể, giảm nhu cầu ngủ do tuổi già
3- Công kích bằng lời nói hoặc hành động.
Khi bệnh phát triển, người bệnh thường hay có hành vi công kích bằng lời nói, hoặc đánh nhau. Những hành vi hung hăng này có thể xuất hiện đột ngột và thường là do các nguyên nhân tiềm ẩn mà người thân trong gia đình hay người chăm sóc không biết rõ chẳng hạn như bệnh nhân bị khó chịu trong người, khó giao tiếp hoặc thất vọng trước một tình huống nào đó.
Khi bệnh phát triển, người bệnh thường hay có hành vi công kích bằng lời nói, hoặc đánh nhau. Những hành vi hung hăng này có thể xuất hiện đột ngột và thường là do các nguyên nhân tiềm ẩn mà người thân trong gia đình hay người chăm sóc không biết rõ chẳng hạn như bệnh nhân bị khó chịu trong người, khó giao tiếp hoặc thất vọng trước một tình huống nào đó.
4- Ảo tưởng và hoang tưởng.
Một số bệnh nhân có thể phát triển từ những nghi ngờ vô lý (như nghĩ rằng có người ăn cắp tiền bạc, mắt kính của họ) tới việc tin chắc hoặc ảo tưởng sai lầm chẳng hạn như tin rằng có ai đó đang muốn làm hại họ. Bệnh nhân cũng có thể bắt đầu có ảo giác ví dụ như họ thấy, nghe, ngửi hoặc nếm những thứ không có thật.
Một số bệnh nhân có thể phát triển từ những nghi ngờ vô lý (như nghĩ rằng có người ăn cắp tiền bạc, mắt kính của họ) tới việc tin chắc hoặc ảo tưởng sai lầm chẳng hạn như tin rằng có ai đó đang muốn làm hại họ. Bệnh nhân cũng có thể bắt đầu có ảo giác ví dụ như họ thấy, nghe, ngửi hoặc nếm những thứ không có thật.
5- Hành vi không phù hợp.
Ở giai đoạn giữa và giai đoạn sau của bệnh Alzheimer, bệnh nhân có thể mất kiểm soát các xung động của mình và cư xử theo cách không phù hợp hoặc không bình thường. Bệnh nhân có thể quên tình trạng hôn nhân của mình, cởi quần áo ở nơi không phù hợp, lấy đồ trong cửa hàng mà không biết rằng mình phải trả tiền.
Ở giai đoạn giữa và giai đoạn sau của bệnh Alzheimer, bệnh nhân có thể mất kiểm soát các xung động của mình và cư xử theo cách không phù hợp hoặc không bình thường. Bệnh nhân có thể quên tình trạng hôn nhân của mình, cởi quần áo ở nơi không phù hợp, lấy đồ trong cửa hàng mà không biết rằng mình phải trả tiền.
6- Quên ăn. Người bị mất trí nhớ thường không nhớ tới việc mình phải ăn uống, một phần là vì họ không thấy ngon miệng và không quan tâm tới thức ăn nữa. Ngược lại, một số người khác lại quên rằng mình đã ăn rồi đưa tới việc họ ăn nhiều lần trong ngày.
7- Không chú ý ăn mặc và vệ sinh.
Khi bệnh mất trí nhớ phát triển, bệnh nhân có thể quên các công việc vệ sinh cá nhân như đánh răng, tắm rửa thường xuyên, thay quần áo hay ngay cả cách sử dụng phòng vệ sinh.
Họ có thể không nhớ lý do của các thói quen này hoặc cách thực hiện chúng, bao gồm các công việc như chải tóc, cắt móng tay, cạo râu hoặc sử dụng các dụng cụ chăm sóc cá nhân khác.
8- Khó thay quần áo.
Bệnh nhân có thể cảm thấy choáng ngợp bởi các lựa chọn quần áo hoặc quên cách mặc, buộc dây giày hay cài thắt lưng. Họ có thể mặc đi mặc lại một bộ đồ mà quên rằng đã mặc rồi ngày hôm trước. Ngoài ra, họ còn gặp khó khăn trong việc cài hay tháo nút quần áo.
9- Mất sáng kiến và động lực.
Trong giai đoạn đầu và giữa của bệnh mất trí nhớ người bệnh còn có thể trở nên thờ ơ, mất hứng thú với các hoạt động xã hội. Chứng này ảnh hưởng tới khoảng 40% người bị mắc bệnh mất trí nhớ do họ đồng thời bị chứng mất tập trung hoặc bị trầm cảm. Việc xác định có bị trầm cảm hay không cũng gặp khó khăn vì người bị mất trí nhớ đã khiếm khuyết về nhận thức và họ khó diễn tả được cảm giác của mình. Nếu một người trong gia đình ngủ quá nhiều hay xem TV cả ngày mà bỏ qua các sinh hoạt khác, có thể là họ đã bị trầm cảm và cần thảo luận với bác sĩ.
10- Mất kỹ năng vận động và cảm giác.
Bệnh nhân bị suy giảm các kỹ năng đòi hỏi sự tinh tế, ví dụ như cài nút áo hay sử dụng đồ dùng nhỏ. Tuy nhiên, trường hợp bị tay yếu, run rẩy, hoặc có cảm giác bị tê da hay mất cảm giác có thể là do một tình trạng khác như bị bệnh Parkinson. Vì vậy phải tham khảo với bác sĩ và thảo luận về triệu chứng cụ thể của người thân để có thể có chẩn đoán chính xác.
11- Thu mình lại.
Alzheimer có thể là tình trạng cô đơn và cô lập khiến cho người bệnh mất hứng thú với hoạt động và thu mình lại, lánh xa gia đình và bạn bè. Người bệnh có thể từ bỏ các sở thích cá nhân, sinh hoạt xã hội, việc làm, hay môn thể thao mà họ đã từng thích, có thể là do đã quên đi cách tham gia vào những thú vui đó, ngay cả với những thứ mà họ rất quen thuộc như chơi piano hay đan áo.
12- Hoạt động dường như không có mục đích.
Nếu một người thân thường xuyên thực hiện các hành động lặp đi lặp lại như mở đóng các ngăn kéo, đóng gói rồi mở ra đồ đạc hay quần áo, đi tới đi lui, hay lặp đi lặp lại một câu hỏi, đó có thể là triệu chứng của bệnh Alzheimer.
13- Không nhận ra người thân và bạn bè.
Khi bệnh tiến triển, người bệnh sẽ khó khăn trong việc nhận ra bạn bè hoặc người thân trong gia đình, điều này khiến cho họ hết sức đau khổ. Sự nhận thức có thể dao động theo thời gian. Thông thường, người bệnh quên những thông tin gần, xảy ra không lâu hoặc quên những người mới quen trước, sau đó những ký ức về bạn bè cũ và gia đình sẽ mờ dần. Cũng không thể giải thích được tại sao họ nhớ tên một người con này, nhưng lại quên tên những đứa con khác.
14- Rắc rối với các mối quan hệ trực quan hoặc không gian.
Các vấn đề về thị lực ở bệnh mất trí nhớ khác với các vấn đề liên quan tới tuổi tác (như bị bệnh cườm mắt). Khi bệnh tiến triển, bệnh nhân gặp khó khăn trong việc đọc, đánh giá khoảng cách và phân biệt màu sắc hoặc độ tương phản. Về mặt nhận thức, họ nhìn vào gương và nhầm lẫn hình ảnh của mình với người khác. Bệnh cũng ảnh hưởng đến các kỹ năng thị giác và không gian, gây khó khăn cho việc phân biệt đĩa đựng và thức ăn trên đó.
15- Lặp đi lặp lại.
Thường xuyên lặp lại một câu nói, câu hỏi, hay một hành động là điều thường thấy ở người bị bệnh Alzheimer. Thái độ lặp lại này có thể bị kích hoạt bởi sự lo lắng, buồn chán, sợ hãi hoặc cũng có thể là điều mang lại sự thoải mái, cảm giác an toàn hay cảm giác quen thuộc cho người bệnh.
16- Đi lạc đường.
Khoảng 60% người bị bệnh mất trí nhớ có chiều hướng đi lạc và lang thang không biết đang ở đâu. Vấn đề thường lặp đi lặp lại nhiều lần. Có khi bệnh nhân rời nhà vào buổi tối trong lúc cố tìm nhà vệ sinh hay kiếm thức ăn, hoặc có thể họ cố gắng “đi về nhà” vì không nhận ra mình đang ở nhà, hoặc có thể cảm giác rằng mình đang ở thời gian 20 năm trước và đi về nhà sau giờ làm việc.
17- Khó khăn trong giao tiếp.
Khi bệnh phát triển, kỹ năng giao tiếp và ngôn ngữ bị tổn hại. Bệnh nhân có thể thình lình gián đoạn một cuộc nói chuyện và khó tiếp tục lại được, họ cũng khó tìm được từ thích hợp, sử dụng tên không đúng hoặc sáng chế ra từ mới. Họ cũng có thể dựa nhiều hơn vào cử chỉ, quay lại nói bằng ngôn ngữ mẹ đẻ hoặc ít nói hơn.
18- Nhầm lẫn về thời gian và nơi chốn.
Mất hướng về thời gian và không gian là vấn đề xảy ra thường xuyên của bệnh mất trí nhớ, như quên mình sống ở đâu, đi lạc, không theo dõi được đang ở ngày tháng hay mùa nào. Họ có thể cảm giác 5 phút dài như 5 tiếng, có người nghĩ rằng chồng hay vợ họ đã đi đâu mấy tuần rồi trong khi thực tế mới rời đi có vài phút.
19- Đặt đồ vật nhầm chỗ.
Đặt chìa khóa xe vào ngăn đá tủ lạnh hay đặt remote TV vào ngăn kéo đựng giày là những dấu hiệu rõ ràng của bệnh mất trí nhớ. Không giống như việc quên, người bệnh thường đặt đồ vật vào những chỗ rất bất thường và khó khăn khi tìm lại. Họ cũng trở nên hay nghi ngờ người khác cất giấu hay ăn cắp đồ đạc của họ.
20- Khó khăn trong việc lập kế hoạch hoặc giải quyết một vấn đề.
Khi bệnh phát triển, bệnh nhân sẽ khó tập trung tinh thần vì vậy sẽ mất rất nhiều thời gian cho một công việc đơn giản. Họ cũng khó hoạch định hay thực hiện các hoạt động như sử dụng danh sách các món hàng cần mua, làm theo công thức nấu ăn, hay theo dõi các phiếu đòi tiền điện nước. Vấn đề này còn quan trọng hơn nhiều so với việc thỉnh thoảng quên hay nhầm lẫn như viết nhầm số liệu trong sổ ngân hàng hay quên một món đồ cần mua.
21- Khó khăn với những việc làm quen thuộc.
Người bị bệnh mất trí nhớ sẽ mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành một công việc mà trước đây từng làm dễ dàng. Ví dụ, họ có thể quên cách làm một món ăn thường làm hàng ngày trước kia, có khi còn không nhớ làm sao đun sôi nước. Hoặc họ không thể tìm ra một địa điểm quen thuộc từng tới hàng ngày.
22- Rắc rối về tiền bạc.
Bệnh sẽ làm cho việc suy nghĩ trừu tượng trở nên khó khăn khiến các con số và tiền bạc trở thành chướng ngại lớn. Họ sẽ gặp trở ngại trong việc xử lý tiền bạc, thanh toán hóa đơn, quản lý ngân sách hoặc hiểu các con số.
23- Giảm sút khả năng phán đoán.
Khi Alzheimer tiến triển, bệnh nhân bắt đầu đưa ra những quyết định ngớ ngẩn, vô trách nhiệm hoặc không phù hợp với tính cách của họ trước đây, ví dụ họ có thể ăn mặc không phù hợp với thời tiết và không đánh giá được sự an toàn. Họ có thể chi tiêu bất thường dù trước đây rất thận trọng như trả tiền cho người chưa từng biết hoặc từ chối trả tiền điện vì không tin cậy vào tiện ích được cung cấp.
24- Kích động và thay đổi tâm trạng.
Người bệnh hay lo lắng hoặc kích động, biểu hiện qua việc đi tới đi lui nhiều lần, quá chú trọng vào các chi tiết, hay khó chịu vì ở một địa điểm nào đó. Nguyên nhân có thể là do họ sợ hãi, nhầm lẫn, mệt mỏi, căng thẳng khi cố gắng hiểu một thế giới trở nên khó hiểu đối với họ. Việc đưa vào nursing home càng làm họ tăng thêm lo lắng.
25- Suy giảm trí nhớ. Đây không phải là tiến trình bình thường của lão hóa. Đây chỉ là một loại bệnh mà hiện nay khoa học chưa hiểu được hết. Không phải ai cũng bị mất trí nhớ khi lớn tuổi. Tình trạng căng thẳng, lo lắng, trầm cảm cũng có thể đưa tới nhiều triệu chứng giống như bệnh mất trí nhớ, đặc biệt là ở người lớn tuổi
26- Chẩn đoán bệnh.
Ngay cả khi được chẩn đoán là bị bệnh Alzheimer, cuộc sống không nhất thiết phải dừng lại. Người bệnh vẫn tiếp tục cuộc sống trọn vẹn và hiệu quả trong nhiều năm. Ngày nay đã có nhiều biện pháp nhằm làm giảm nhẹ hay chậm lại tiến trình của bệnh mất trí nhớ, trong đó cũng có thuốc điều trị.Bảo Sơn
https://baotreonline.com/doi-song/suc-khoe/nhung-dau-hieu-mat-tri-nho-khong-the-bo-qua-ky-5.baotre
_______________________
No comments:
Post a Comment