Hôm nay bên này là sáng chủ nhật (20/10/2024) , Chắc vào Thu nên trời cứ âm u “mờ mờ ảo ảo” khoảng 13 độ. Sáng ngủ dậy, như mọi ngày mẹ cháu dù đã đến tuổi “về hưu” nhưng cũng làm một cuộc “trường chinh”, bao nhiêu bước thì không rõ,
- “Sao, đi bộ với tôi không? Suốt ngày cứ dí vào cái sofa làm sao mà “sống lâu” được?”
- Thì bà cứ đi, để tôi xem qua vài bài trong quyển sách mới nhận được đã.
- Sách thì vẫn còn đó, không xem trước cũng xem sau, đâu có gấp gáp.
- còn ly cà phê mới pha chưa uống xong mà, thì bà cứ đi trước đi…
Nói xong, nhớ đến cuộc trường chinh 12000 bước như năm ngoái, tôi thấy…. nhợn, vì dạo này cái chân hình nhu có cục sắt gắn dính người nên yếu hẳn ra, đi dăm bước là tính ngay đến chuyện trở về chốn cũ, và tôi quyết định tử thủ ở nhà, nếu mẹ cháu về “hỏi giấy” thì mình tìm cách “lỉnh” chạy làng. “Lỉnh” thì tôi nghề lắm, không thiếu chiêu, nghề của chàng mà.
Tiếp tục nhâm nhi ly cà phê nóng, chợt nhìn lên màn ảnh TV của một đài nọ, thì có mấy đoàn thể này nọ lẽ dĩ nhiên là Nhật đang tranh cãi về vụ “thay tên đổi họ” sau khi lấy nhau, bên bênh bên chống Điều đó khiến tôi tò mò về những khác biệt trong quan niệm về hôn nhân giữa hai đất nước Việt Nam và Nhật Bản. Chuyện lấy họ sau khi kết hôn ở Nhật Bản, nghe qua như chuyện đùa, nhưng thật ra đang trở thành một cuộc tranh luận gay gắt, mà nếu người Việt nghe được chắc sẽ lắc đầu cười thầm. Các đại biểu của Nhật bàn cãi về hai phương án:
1. Người vợ phải lấy họ của chồng.
2. Ai họ nào thì giữ nguyên họ ấy.
Nói đến đây, nhiều người Việt chắc ngạc nhiên lắm, vì ở Việt Nam từ trước tới giờ theo khuynh hướng số 2, có gì đâu mà phải làm to chuyện! Ở Việt Nam, sau khi cưới, ai họ nào cứ giữ nguyên họ ấy, không có ai buồn phiền hay rối ren gì. Tên mình mẹ cha đặt cho, sao phải thay đổi cho phiền phức!
Thế nhưng, ở Nhật, mọi chuyện lại không đơn giản như vậy. Theo luật pháp hiện hành, hầu hết các “cặp đôi” phải thống nhất dùng chung một họ, và dĩ nhiên phần lớn là theo họ của người chồng. Nhiều phụ nữ Nhật, sau khi lấy chồng, phải đổi giấy tờ, chứng minh thư, thẻ ngân hàng, thậm chí phải học lại cách ký tên mới. Mệt mỏi và phiền phức đến nỗi chắc có người phải nghĩ: "Lấy chồng hay là “đăng ký” một chương trình “cải tạo” nhân thân?"
Rồi những lúc đi gặp bạn bè, công việc, mình giới thiệu bằng họ mới, nhiều khi chính mình cũng ngơ ngác, chẳng biết mình đang là ai nữa. "À, à... Tên tôi là gì nhỉ? À phải rồi, tôi là vợ của anh ấy!"
Trong khi đó, ở Việt Nam, ai họ nào cứ giữ nguyên họ ấy, chẳng có ai bắt buộc phải đổi cả. Mà cũng không thấy gia đình Việt nào có chuyện vợ chồng cãi nhau vì họ của ai. Ngày xưa ông bà mình bảo "Chồng chúa vợ tôi", nhưng thực ra trong vụ họ tên thì mỗi người đều tự do với bản sắc của mình, chẳng ai phải thay đổi vì ai.
Nhưng mà thử nghĩ xem, nếu luật Nhật cho phép giữ nguyên họ của mình sau khi kết hôn, chắc sẽ có những cuộc đối thoại đầy hài hước trong nhà. Ví dụ như:
• "Anh, hôm qua anh quên chuyển tiền cho em? Anh chuyển vào tài khoản họ cũ của em hay tài khoản họ mới của em anh nhỉ?"
• "Ơ, em không đổi họ mà?"
• "À, đúng rồi. Em quên. Họ của em thì em cứ giữ, nhưng tiền của anh thì em vẫn nhớ!"
Tóm lại, đối với người Việt, chuyện giữ hay đổi họ có lẽ chỉ là một chuyện nhỏ nhặt trong muôn vàn vấn đề của cuộc sống gia đình. Nhưng ở Nhật, chuyện này lại có thể biến thành đề tài nóng bỏng trên truyền hình. Chỉ là nếu người Việt xem, có khi vừa xem vừa ăn phở, vừa cười: "Ôi trời, cái này mà cũng cãi nhau được à?"
Ở Việt Nam, việc lấy nhau mà không cần đổi họ là điều hết sức bình thường. Người ta thường giữ nguyên họ của mình, thậm chí có những gia đình kết hợp cả họ cha lẫn họ mẹ để đặt tên cho con cái. Tuy nhiên, ở Nhật Bản, việc vợ phải đổi họ thành họ của chồng sau khi kết hôn lại là một quy định bắt buộc theo luật pháp. Sự khác biệt này đã gây ra nhiều tranh cãi và trở thành một vấn đề xã hội đáng chú ý. Vậy đâu là nguyên nhân của những khác biệt này? Và nó ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống của các cặp vợ chồng?
Nhật Bản: Truyền thống gia đình và hệ thống hộ tịch (koseki) đóng vai trò quan trọng trong văn hóa Nhật Bản. Họ của một người không chỉ là một danh xưng mà còn đại diện cho dòng họ, gia tộc và tổ tiên. Việc đổi họ sau khi kết hôn được xem là cách để người vợ hòa nhập vào gia đình chồng và duy trì sự thống nhất của dòng họ.
Việt Nam: Văn hóa Việt Nam cũng coi trọng gia đình, nhưng quan niệm về dòng họ không khắt khe như ở Nhật Bản. Họ của một người thường gắn liền với quê quán và dòng họ của cha, nhưng không phải là yếu tố quyết định danh tính của cá nhân.
Nhật Bản: Luật pháp Nhật Bản quy định rõ ràng về việc đổi họ sau khi kết hôn. Điều này có lịch sử lâu đời và liên quan đến việc quản lý hộ tịch.
Việt Nam: Luật hôn nhân và gia đình của Việt Nam không có quy định bắt buộc về việc đổi họ. Người vợ hoàn toàn tự do lựa chọn có đổi họ hay không.
2. Ảnh hưởng của việc đổi họ đến cuộc sống:
Ưu điểm: Duy trì sự thống nhất trong gia đình, đơn giản hóa thủ tục hành chính.
Nhược điểm:
Mất đi bản sắc cá nhân: Nhiều phụ nữ Nhật cảm thấy việc đổi họ là một sự đánh đổi lớn, họ mất đi một phần danh tính của mình.
Gây bất bình đẳng giới: Quy định này thường bị chỉ trích là mang tính phân biệt giới, vì chỉ có phụ nữ mới phải đổi họ.
Gây khó khăn trong cuộc sống: Việc đổi họ liên quan đến việc thay đổi rất nhiều giấy tờ tùy thân, gây ra nhiều bất tiện trong cuộc sống.
Ưu điểm:
Tôn trọng quyền tự do cá nhân: Người vợ được tự do lựa chọn có đổi họ hay không, điều này thể hiện sự bình đẳng giới.
Giữ gìn bản sắc cá nhân: Việc giữ nguyên họ giúp người phụ nữ tự tin hơn và khẳng định được vị trí của mình trong xã hội.
Nhược điểm: Hầu như không có.
Những cuộc tranh luận và thay đổi:
o Ở Nhật Bản:
Trong những năm gần đây, vấn đề đổi họ sau khi kết hôn đã trở thành một chủ đề nóng được nhiều người quan tâm.
Nhiều nhóm hoạt động xã hội đã lên tiếng phản đối quy định này, cho rằng nó vi phạm quyền bình đẳng giới.
Chính phủ Nhật Bản đã có những động thái nhất định để xem xét lại quy định này, nhưng đến nay vẫn chưa có thay đổi đáng kể.
o Ở Việt Nam:
Mặc dù không có quy định bắt buộc về việc đổi họ, nhưng vẫn có một số ý kiến cho rằng người vợ nên đổi họ để thể hiện sự tôn trọng đối với gia đình chồng.
Tuy nhiên, đa số người Việt Nam đều đồng tình với việc người phụ nữ được quyền tự do lựa chọn.
Sự khác biệt trong quan niệm về việc đổi họ sau khi kết hôn giữa người Nhật và người Việt phản ánh những khác biệt trong văn hóa, xã hội và pháp luật của hai quốc gia. Việc đổi họ không chỉ là một vấn đề đơn thuần về danh xưng mà còn liên quan đến quyền bình đẳng giới, bản sắc cá nhân và giá trị truyền thống. Ở Nhật Bản, cuộc tranh luận về vấn đề này vẫn đang tiếp diễn, trong khi ở Việt Nam, quyền tự do lựa chọn của người phụ nữ đã không được pháp luật qui định nên coi như không có.
---
Nói thì nói thế, chứ khi tôi nộp xin quốc tịch Nhật thì cho tiện bề sổ sách, tôi cứ đổi thành tên Nhật để khỏi mất công phiền toái, mấy người Nhật hỏi tôi ý nghĩa cái tên, tôi cũng chả biết giải thích thế nào cho hợp lý, vì ông thầy của tôi “bày” như thế thì tôi biết thế. Tôi có một cô, một cậu. Khi sinh cậu con trai thì tôi đặt tên tiếng Việt vì chưa nhập quốc tịch, đến phiên cô con gái thì đặt thẳng tên Nhật. Có người bạn tôi hỏi cháu tên gì thì nó trả lời không do dự: Vũ Đăng Tuyết M….Chính tôi cũng không biết toàn tên họ Việt con gái tên là gì, hỏi cháu thì nó trả lời: bố là Vũ Đăng Khuê, anh Q. là Vũ Đăng Q. thì tên con là Vũ Đăng Tuyết M… chứ còn gì nữa bố! Vậy nhờ cháu nói tôi mới biết tên Việt của con mình. Tôi định nói cháu thêm chữ Thị thì ra con gái nhưng thấy tên dài quá, vả lại chả bao giờ dùng nên tôi "lỉnh" luôn cho xong chuyện.
Ngoài ra tôi còn biết có trường hợp đầu tiên là một ông bạn exryu của tôi cũng “chơi” nguyên 100% tên Việt khi xin quốc tịch Nhật, Lúc đầu thì nhân viên tư pháp không chấp nhận, nhưng bạn tôi làm tới kiện bộ tư pháp luôn, cuối cùng thắng kiện và tên trong sổ thông hành Nhật là tên Việt nhưng không có dấu. Chẳng hạn “Trần Văn B” trong sổ cư trú （住民法）thì phiên âm katakana “トラン ヴァン べー“, còn trong sổ thông hành là “Tran Van B”. Được biết, Năm 1985 thì luật xin quốc tịch thay đổi, vì thế hiện tại có nhiều người vẫn giữ tên cũ như baseball Mr. Davis trong đội Pares ở Sandiego.
Bạn tôi còn "bỏ nhỏ": "Tôi không mừng là mình vẫn giữ lại tên cũ mà tôi rất mừng là 4 đứa con tôi lúc nào bọn nó cũng hãnh diện là ba của chúng là người Việt".
Chúc mừng bạn tôi!
---
Mẹ cháu cũng vừa viễn du xong bước vào nhà, tôi đang chuẩn bị “chạy làng” nếu bị tra hỏi, nhưng không thấy nói gì nên chắc là đã bình an.
Sáng chủ nhật thừa giấy vẽ voi một chút cho cái tay và cái não mình vận động một chút chứ đâu phải chỉ dán mắt vào cái TV đâu, phải không bạn ta!
V.Đ.K
https://www.facebook.com/share/p/g9vz18ZUPzcQUC9U/
___________________
No comments:
Post a Comment