Gỏi Cá

Hovan Nguyen

 Nhà làm

PS: Hôm qua nói đến mâm gỏi cá. Có vài người hỏi cách làm nên tôi viết bài này.

Có nhiều cách làm khác nhau, tùy theo truyền thống của mỗi địa phương và gia đình. Nhưng giống nhau ở một điểm: Cá không nấu chín bằng lửa.

Tôi dân "guộng'. Bố tôi vẫn làm gỏi cá cho ăn: Mùa nước lên lưới được cá rô đồng vừa non, vừa béo, sau mùa cá trà vinh đẻ, cá mới lớn bằng bàn tay con nít, hay thỉnh thoảng mẹ đi chợ về mua được mớ cá biển tươi: Cá bẹ, cá rựa, cá rưa (cá lạc)...là ông dao, thớt...làm gỏi cho các con ăn.

Cụ làm gỏi công phu lắm. Cá làm và rửa sạch, dùng khăn lau cho khô nước trước khi lạng. Hầu hết cá đồng thì để nguyên xương, lạng xéo thật mỏng để các loại xương bị cắt ra thật ngắn, làm kiểu này khi ăn không sợ bị mắc hóc, nhưng nhai nó cứ lục cục không khoái. Những miếng cá mỏng được vắt chanh vào, chất axit trong chanh làm cho cá chín và bay hết mùi tanh. Sau đó vắt khô hết nước chanh, trộn với củ riềng băm nhỏ và thính. Đó là xong phần chính.

Phần đầu và ruột gan, băm nhỏ rồi bỏ lên bếp nấu chín, lọc bỏ xương, dùng nước chanh vắt từ cá ra làm nước nêm chua, cộng với muối đường, bột ngọt, mè và thêm chút thính vào để nước chấm vừa thơm vừa không bị lỏng qúa.

Rau sống thì đủ loại có trong vườn: Ngò gai, diếp cá, tía tô, húng quăn, húng heo, rau quế, lá xoài, cóc, chuối xanh, qủa khế...và quan trọng nhất là lá mơ, đinh lăng, lá nghệ. Không có ba thứ sau cùng là không còn mùi gỏi nữa. Ông bảo vậy.

Khi dọn ra mâm, lúc nào món nước chấm cũng phải nóng. Một chén gỏi phải có đầy đủ các loại rau, gắp ít miếng cá bỏ lên trên, rồi chan một thìa nước chấm chua ngọt vàng sệt lên trên, luà vào miệng nhai chóp chép, cắn thêm miếng ớt hiểm nữa thì ...ngon đến tận củ tỉ. Hehehe.

Hơn nửa thế kỷ trôi qua. Tôi vẫn nhớ đến người cha thân yêu, suốt cuộc đời vất vả, tận tụy lo cho gia đình. Nhà không giàu có nhưng luôn lo cho các con được ăn học và mong muốn, rồi làm các món ăn ngon nhất mà ông có thể cho các con được ăn.

-----------

Từ ngày về định cư ở Orlando, FL, nhờ khí hậu thuận  tiện, có thể trồng được các loại rau trái nhiệt đới. Ngoài việc tìm kiếm dựng lại cảnh cũ vườn xưa. Chúng tôi vẫn muốn thưởng thức lại các món ăn quê hương ngày cũ: Tô canh rau  đay, rau mùng tơi luộc, rau cần nước xào, cá bống tượng kho tiêu, canh cá khoai nấu ngó môn...Và đặc biệt món gỏi cá.

Biết tôi thích ăn gỏi, mẹ cháu cũng đã từng được thưởng thức lúc mới về làm dâu, do bố tôi làm cho ăn. Mùa Hè có sẵn các loại rau trong vườn nên cứ vài tuần lại có bữa gỏi. Có điều làm gỏi cá bên này nhàn hơn ngày xưa nhiều, bởi có cá fillet tươi bán sẵn ngoài chợ Fish Market. Tôi mua thịt cá mú tươi về chỉ tiếng sau là có mâm gỏi. Nước chấm thì dùng cá trích, cá bẹ...cá nào có xương càng tốt. Luộc chín, dùng máy xay sinh tố xay ra, lọc bỏ xương rồi nêm nếm như xưa. Cá thì trộn mè thay thính. Thêm chai bia nữa là chúng ta "Chai hia". Lạ một điều mấy đứa con không muốn thử, trong khi Shushi thì cứ chóp chép khen ngon.

Hovan Nguyen / Facebook

____________________________