Những con hẻm thuở ấu thơ
Cho tôi đến những bến bờ yêu thương
Giờ đây lạc bước tha hương
Trong cơn mộng mị gọi buồn mênh mang
(KL)
Cứ mỗi khi nhìn trời mưa bên đây, tôi lại nhớ về mưa quê nhà, mưa trong ngõ hẻm nhà mình. Thuở còn là học sinh mới lớn, mùa hè thường không phải học hành, khi trời chuyển màu u ám rồi những hạt mưa rủ nhau rơi xuống, tôi hay ngồi ngay cửa sổ bàn học, nhìn ra ngoài mảnh sân nhỏ trước nhà, nơi góc trái là cây bông giấy đỏ.
Hẻm nhà tôi không lớn mà cũng không nhỏ, được tráng xi măng sạch sẽ, cũng không phải con hẻm ngoằn ngoèo “không có lối ra” như những con hẻm khác. Nhà tôi ngay giữa hẻm, nơi đầu hẻm là con đường cái dẫn lên chợ Thông Tây Hội, từ đó đi thẳng lên Ngã Tư Xóm Mới. Phía đầu hẻm còn lại dẫn ra một cái chợ nhỏ, nối liền một xóm khác, và cũng dẫn ra đường cái. Tuổi thơ của tôi trong con hẻm này là một thiên đường không tỳ vết, mặc kệ những bon chen nơi phố xá và cuộc sống bên ngoài. Những buổi trưa hè êm ả, trốn giấc ngủ trưa, tôi và lũ bạn chạy đến khu nhà trống cuối hẻm, chủ nhân bỏ đi vượt biên bị nhà nước tịch thu, chỉ còn lại bốn bức tường loang và đống gạch vụn vương vãi khắp sân, nhưng cây khế ngọt bao trùm cả sân nhà là nơi cho lũ trẻ đến chơi bày hàng, chơi ô quan, nhảy dây. Khi có cơn gió thổi qua, mấy đứa lại tranh nhau nhặt khế rụng và tưởng tượng chuyện cổ tích ăn khế trả vàng, mang túi ba gang đi mà đựng. Kế bên căn nhà trống, có một mô đất, bọn trẻ đặt tên là “đồi”, rủ nhau lên đồi “hóng gió”, rồi lại kéo xuống rãnh nước bên cạnh được gọi là “suối” để vớt lăng quăng về nuôi cá. Cứ thế mà cuộc vui trẻ thơ không bao giờ tàn, cho đến xế chiều, không ai bảo ai cả đám rủ nhau ra về vì sợ cây khế có… ma, nhưng chắc chắn một điều là ngày mai sẽ trở lại tiếp tục cuộc vui.
Lên cấp hai rồi cấp ba, tôi không nhớ hết bao nhiêu con hẻm mình đã đi qua. Có khi đi bộ đến nhà bạn bè chơi, học nhóm, cũng có khi chạy xe đạp tìm nhà mệt muốn đứt hơi và vui sướng khi có người trong hẻm tìm giúp nhà (Có ai đã từng đi tìm nhà trong hẻm mà không phải hỏi người xung quanh chưa ?). Vì là trong ban tổ chức lớp, hầu như tôi đã đến tất cả nhà các bạn trong lớp, ngoài mặt tiền cũng có, nhưng trong hẻm nhiều hơn, có khi đi suốt từ trưa cho đến tối mịt, đến nhà từng đứa để thu tiền hoặc xin phép cha mẹ các bạn cho những chuyến dã ngoại, picnic… Mỗi con hẻm đều có những nét riêng của nó, hẻm dài hẻm ngắn, hẻm rộng hẻm nhỏ, hẻm quanh co, hẻm thẳng tắp, hẻm giàu hẻm nghèo, hẻm ồn ào hẻm vắng lặng... nhưng tất cả vẫn mang đầy sức sống mãnh liệt của những con người sống trong hẻm, với tình làng nghĩa xóm đậm đà, tối lửa tắt đèn có nhau.
Khi ra trường làm cô giáo, tôi lại có dịp biết đến nhiều con hẻm khác - hẻm “học trò”. Trường của tôi nằm ngay khu lao động nghèo, gần Ngả Năm Nguyễn Oanh, hướng lên chợ Gò Vấp. Học sinh có rất nhiều em nghèo. Hằng năm trong sổ soạn bài tôi phải hoàn thành việc thăm viếng nhà học sinh, nhất là những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt, cần sự giúp đỡ của nhà trường. Lần đó trong lớp tôi có cậu học trò học rất giỏi, nhưng hoàn cảnh vô cùng khó khăn sau khi trở về từ vùng kinh tế mới. Đứa học trò này vừa đi học buổi sáng, chiều phải đi bán báo và đậu phộng rang giúp mẹ nuôi bốn đứa em nhỏ.
Tìm theo địa chỉ trong sổ liên lạc, tôi dừng xe đạp ngoài đầu ngõ hỏi thăm; mấy đứa học sinh lớp khác cũng ở khu này nhận ra tôi, tình nguyện dẫn tôi đi đến đúng nhà. Trời đất, chưa bao giờ tôi đi qua một con hẻm dài đến như thế, cứ đi hết vòng này đến khúc cua kia, những căn nhà trong hẻm đã lên đèn cho bữa cơm chiều, những ánh mắt tò mò của lũ trẻ con nhìn tôi mỉm cười thân mến, những người lớn trong hẻm nhìn tôi đầy ái ngại cho cô giáo trẻ lạc loài nơi xóm nghèo. Cuối cùng thì sự kiên nhẫn của tôi cũng kết thúc khi “căn nhà” của đứa học trò hiện ra nơi một nghĩa địa nhỏ bỏ hoang, nơi tận cùng của ngõ hẻm mà chắc chắn tôi sẽ không biết đường quay trở ra. Đó là lần đầu tiên một con hẻm mang đến cho tôi cảm giác buồn bã, ưu tư suốt mấy ngày, cho đến khi tôi bắt đứa học trò hàng ngày phải mang báo và đậu phộng ế đến trường, tôi sẽ giúp bán lại cho các thầy cô trong trường, mà nếu còn dư nữa, tôi sẽ mang về nhà bán cho mấy người hàng xóm… dễ tính !
- Anh đến từ bao giờ, sao lại đứng đây ?
Người ấy ngại ngùng, phân bua :
- Anh mới tới đầu hẻm thì trời chợt đổ mưa, nên
chỉ kịp chạy vào đây, không dám kêu cửa nhà em vì mưa lớn quá.
Tôi kêu lên :
- Trời, vậy anh đứng đây cả nửa tiếng rồi sao?
Mình vào nhà đi, người anh lạnh hết rồi đấy !
Rồi từ ngày đó, con hẻm đã đón những bước chân của người ấy, dù nắng hay mưa, dù mùa hạ hay mùa đông, dù sáng hay tối, con hẻm cũng trở nên dịu dàng, ấm cúng, tràn đầy yêu thương nhớ nhung khi đợi chờ bóng dáng quen…
No comments:
Post a Comment