Có lẽ, nếu bạn muốn chứng kiến đỉnh cao thực sự về khả năng thể thao của con người, thì không có cách nào tốt hơn là xem Thế vận hội. Nhưng tại Thế vận hội mùa đông năm nay, cũng như ở hầu hết các sự kiện thể thao chuyên nghiệp khác, bạn hiếm khi thấy một vận động viên trên 40 tuổi và đa số không bao giờ thấy một vận động viên nào trên 50 tuổi. Điều này là do với mỗi năm qua đi, cơ thể các vận động viên sẽ trở nên già yếu hơn và cơ bắp không còn khả năng đáp ứng được với các bài tập thể dục giống như trước kia.
Tôi dẫn đầu một nhóm các nhà khoa học nghiên cứu về lợi ích sức khỏe của việc tập thể dục, rèn luyện sức bền và chế độ ăn uống ở người lớn tuổi. Chúng tôi khám phá cách người cao tuổi phản ứng với hoạt động tập thể dục và cố gắng tìm hiểu các cơ chế sinh học cơ bản khiến cơ bắp tăng kích thước và sức mạnh sau khi rèn luyện sức bền hoặc sức đối kháng.
Người già và người trẻ đều có cùng một cơ chế xây dựng cơ bắp. Nhưng khi bạn già đi, nhiều quá trình sinh học giúp hình thành cơ bắp từ việc tập thể dục sẽ trở nên kém hiệu quả hơn. Điều này khiến người cao tuổi khó xây dựng sức mạnh [cơ bắp] hơn nhưng cũng khiến việc tiếp tục tập thể dục khi về già đối với tất cả mọi người trở nên quan trọng hơn nhiều.
Cách cơ thể xây dựng khối cơ
Bài tập mà tôi nghiên cứu là thuộc dạng giúp [cơ bắp của] bạn mạnh mẽ hơn. Rèn luyện sức mạnh cơ bắp bao gồm các bài tập như chống đẩy và situp (bài tập bụng cổ điển,) nhưng cũng có thể là nâng tạ và tập sức đối kháng bằng dây đeo hoặc máy tập.
Khi tập luyện sức mạnh cơ bắp, theo thời gian, các bài tập mà thoạt đầu bạn cảm thấy khó khăn sẽ trở nên dễ dàng hơn khi cơ bắp của bạn tăng dần sức mạnh và kích thước thông qua quá trình phì đại cơ. Cơ bắp lớn hơn chỉ đơn giản là do các sợi cơ và tế bào cơ to ra, và điều này sẽ cho phép bạn nâng được mức tạ nặng hơn. Khi tiếp tục tập luyện, bạn có thể tiếp tục tăng độ khó hoặc trọng lượng của bài tập khi cơ bắp của bạn lớn hơn và khỏe hơn.
Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy rằng tập luyện làm cho cơ bắp to ra, nhưng điều gì đang thực sự xảy ra với các tế bào khi cơ bắp tăng sức mạnh và kích thước để đáp ứng với việc rèn luyện tăng sức đối kháng?
Để thực hiện bất kỳ một cử động nào, cơ thể chúng ta phải cần đến một quá trình gọi là co cơ, trong đó các cơ [cần thiết cho mỗi động tác] sẽ co ngắn lại và giãn ra [một cách nhịp nhàng].
Thông qua quá trình này, cơ bắp sử dụng năng lượng để tạo ra lực và chuyển động. Mỗi khi bạn co cơ, đặc biệt là khi bạn phải gắng sức để co cơ, như lúc tập nâng tạ – nồng độ các chất hóa học khác nhau trong cơ của bạn sẽ thay đổi. Ngoài ra, trên bề mặt tế bào cơ cũng có những thụ thể đặc hiệu [nhận cảm cơ học] giúp phát hiện khi bạn di chuyển cơ, tạo ra lực co cơ hoặc khi có thay đổi bộ máy sinh hóa bên trong cơ.
Ở một người trẻ khỏe mạnh, khi các hệ thống cảm giác cơ học và hóa học này phát hiện ra chuyển động của cơ sẽ hoạt hóa một số con đường hóa học chuyên biệt trong cơ. Kết quả, dẫn đến sự kích thích sản xuất nhiều protein hơn để kết hợp vào các sợi cơ và làm tăng kích thước khối cơ.
Các con đường tế bào này cũng kích hoạt các gen mã hóa cho các protein cụ thể trong các tế bào tạo nên bộ máy co cơ. Quá trình kích hoạt biểu hiện gen này (bật hoặc tắt các gen) cần nhiều thời gian hơn, khoảng vài giờ sau một lần thực hiện các bài tập đối kháng.
Tất cả những thay đổi do tập thể dục ở trên sẽ tạo ra một tác động tổng thể khiến cơ bắp của bạn to ra.
Số lượng gen phản ứng với việc tập thể dục ở người cao tuổi thấp hơn ở người trẻ
Trong khi cơ chế sinh học cơ bản của tất cả mọi người, trẻ hay già, ít nhiều đều giống nhau, có điều gì đó khiến những người cao tuổi thường vắng mặt trong thể thao chuyên nghiệp. Vậy cơ của một người đã thay đổi như thế nào khi họ già đi?
Điều mà các đồng nghiệp và tôi đã tìm thấy trong nghiên cứu của chúng tôi là đối với cơ ở người trẻ tuổi, tập thể dục dù mức độ ít cũng tạo ra tín hiệu mạnh mẽ cho nhiều quá trình kích hoạt sự phát triển của cơ bắp. Ngược lại, ở cơ bắp của người lớn tuổi, tín hiệu phát triển cơ đã yếu hơn nhiều đối với một mức độ luyện tập nhất định. Những thay đổi này bắt đầu xảy ra khi một người tiến tới độ tuổi khoảng 50 và trở nên rõ rệt hơn theo thời gian.
Bằng cách sử dụng một kỹ thuật cho phép đo lường sự thay đổi của hàng nghìn gen trong quá trình luyện tập sức đối kháng, chúng tôi nhận thấy rằng khi nam giới trẻ tuổi tập thể dục, có những thay đổi trong biểu hiện của hơn 150 gen. Khi quan sát những người đàn ông lớn tuổi, chúng tôi nhận thấy chỉ 42 gen có sự thay đổi. Sự khác biệt trong biểu hiện gen này dường như đã giải thích, ít nhất một phần, sự khác biệt dễ nhận thấy hơn về đáp ứng với việc rèn luyện sức mạnh cơ bắp giữa người trẻ và người già.
Giữ gìn vóc dáng khi bạn có tuổi
Tập luyện sức bền có thể giúp duy trì thể lực tổng thể và cho phép bạn tiếp tục làm những việc bạn yêu thích khi về già.
Khi xét đến tất cả những khác biệt sinh hóa về cách người cao tuổi đáp ứng với việc rèn luyện sức mạnh cơ bắp, bạn sẽ thấy rằng người cao tuổi không đạt được khối lượng cơ bắp như những người trẻ tuổi [thông qua việc tập thể dục].
Nhưng những người cao tuổi không nên nản lòng khi tập luyện bởi thực tế này. Việc tập thể dục nhiều hơn luôn được khuyến khích khi bạn già đi.
Tập thể dục vẫn là một trong những hoạt động quan trọng nhất đối với sức khỏe mà người cao tuổi có thể thực hiện. Nghiên cứu mà các đồng nghiệp của tôi và tôi đã tiến hành cho thấy rõ ràng rằng mặc dù các phản ứng đối với việc tập luyện giảm dần theo tuổi tác, nhưng không có nghĩa là giảm xuống 0.
Chúng tôi đã chứng minh rằng những người cao tuổi có vấn đề về vận động hoặc những người có thể chất ốm yếu tham gia chương trình tập thể dục nhịp điệu và sức đối kháng thường xuyên có thể giảm khoảng 20% nguy cơ bị tàn tật.
Trong khi những người trẻ tuổi có thể khỏe hơn và xây dựng khối cơ lớn hơn với tốc độ nhanh hơn nhiều so với những người già hơn, thì những người cao tuổi vẫn nhận được những lợi ích sức khỏe vô cùng quý giá từ việc tập thể dục, bao gồm cải thiện sức mạnh, chức năng thể chất và giảm thiểu khuyết tật. Vì vậy, lần tới khi bạn đổ mồ hôi trong buổi tập luyện, hãy nhớ rằng bạn đang xây dựng sức mạnh cơ bắp, yếu tố quan trọng để duy trì khả năng vận động và sức khỏe tốt trong suốt cuộc đời của mình.
Roger Fielding / Tú Liên biên tập
_____________________________________
No comments:
Post a Comment