THỊT KHO TÀU NGÀY TẾT

TẠI SAO THỊT KHO TÀU NGÀY TẾT MÀ CHỮ “TÀU” KHÔNG CÓ VIẾT HOA?

Khoảng 9,10 năm trước, trong một buổi sinh hoạt với đồng hương để chuẩn bị cho một buổi picnic. Tham dự buổi sinh hoạt đa số là quý đồng hương lớn tuổi. Tôi có đưa ra một câu hỏi là : “Tại sao chúng ta gọi là thịt kho tàu, trong khi đó, món thịt kho này là món ăn thuần túy của người Việt, và cũng là một trong những món ăn truyền thống của chúng ta ?”

Hơn 30 người đều xì xào nhưng không có ai trả lời được. Cuối cùng có một bà thím giơ tay lên và trả lời rất hóm hỉnh. Bà thím đã nói như sau :

“Thịt kho tàu thì miếng thịt phải cắt to, vì vậy khi kho nó nổi lên trong nồi như những chiếc tàu, nên ông bà mình đặt tên là thịt kho tàu.”

Mọi người cười vang thích thú. Tôi bèn hỏi : “Ở đây có ai ở vùng đồng bằng Sông Cửu Long không ?” Nhiều người giơ tay, tôi nói thêm: “Ở miền Tây có sông Cái Tàu Thượng, sông Cái Tàu Hạ, ở Cần Giờ có sông Lòng Tàu. Vậy riêng chữ “tàu” ở đây có nghĩa là gì ?”

Mọi người im lặng. Tôi nói tiếp : “Theo nhà văn Nguyễn Đức Lập, cũng như theo nhà văn mà cũng là nhà nghiên cứu nổi tiếng Bình Nguyên Lộc, thì chữ “tàu” nói theo ngôn ngữ miền Tây có nghĩa là “mặn ngọt lờ lợ”. Những dòng sông có nước lờ lợ như sông Cái ở phía trên thì dân Nam Bộ mình gọi là sông Cái Tàu Thượng, sông Cái ở phía dưới thì gọi là sông Cái Tàu Hạ, sông Lòng ở Cần Giờ thì gọi là sông Lòng Tàu vì những sông này có nước lờ lợ.”

Bà thím nói theo :

“Tới tuổi này mà bây giờ tui mới biết thịt kho tàu là món ăn chính cống của người Việt mình. Chữ “tàu” có nghĩa là ngọt mặn lờ lợ. Thịt kho tàu là thịt kho ngòn ngọt, mằn mặn… ăn với cải chua dưa giá thì khỏi chê.”

Cả lớp cười ồn ào, rồi tôi nói tiếp : “Vì vậy, các cô chú bác nhớ rằng và cũng nên nói lại cho người mình quen biết rằng thịt kho tàu là món ăn chính gốc của người Việt Nam mình, chớ không có liên quan gì đến Ba Tàu, Made in China cả.”

Quang Nguyen Thanh  (https://www.ngo-quyen.org/)

0o0

THỊT KHO TÀU NGÀY TẾT

Một trong những món bắt buộc phải có trong các gia đình Nam Kỳ ngày Tết là nồi thịt kho tàu.

Như đã nói, thịt kho tàu, chữ tàu không viết hoa tức là không phải ám chỉ Tàu kiểu Trung Hoa vì dân Tàu không kho thịt heo nước mắm, tàu ở đây là chỉ các vị “ngọt-mặn lờ lợ” của nồi thịt này. Mà quả thực thịt kho tàu rất ngon, ngọt của dừa-thịt ba rọi, béo của mỡ, lợ của nước mắm Phú Quốc, thêm chút củ kiệu, dưa chua thì hết xảy con bà Bảy.

Xưa dân Nam Kỳ có tục mần heo xí bính. Tức là gia đình mổ một con heo rồi chia nhau ăn Tết, hoặc nuôi con heo rồi phân ra bán cho bà con kế bên. Nhà nào có mần heo xí bính dễ biết lắm, vô nhà thấy treo đầu heo, đuôi heo lủng lẳng, còn lòng heo thì nấu cháo hoặc làm phá lấu.

Thịt kho tàu xài thịt heo ba rọi loại ngon nhứt, miếng thịt có một lớp da ngoài cùng, một lớp mỡ và trong cùng là thịt. Cục thịt phải bự bằng một gang tay, sau đó lấy dây chuối, dây lạt buộc chặc cục thịt lại. Kho với nước dừa xiêm Bến Tre đúng cạy, đường cát trắng, ướp hành băm, xài nước mắm Phú Quốc loại ngon và mở lửa liu riu cho tới khi nó nhừ cục thịt.

Khi nồi thịt sôi tiêm gần nhừ thì bỏ vô hàng chục cái hột vịt cho nó nổi lềnh bềnh trên mặt nồi.

Tùy gia đình Nam Kỳ, có nhà đông con cháu mần nồi thịt nhìn vô thấy nóng lạnh, sơ sơ 10 ký thịt heo, bỏ vô 50 cái hột vịt.

Người Nam Kỳ đôi lúc tham con mắt, thực chất nấu thịt kho tàu chỉ cúng và ăn trong 3 ngày Tết từ 30 tới mùng 2 thôi, qua mùng 3 đã cúng gà, có nấu bánh tét, bánh ít rồi. Tuy nhiên nhiều nhà mần nồi thịt bự chảng để lấy hên, báo hại qua mùng con cháu ăn ói hò he vì gắt dầu.

Ngày Tết ngồi mâm cơm gia đình sum hợp, con cháu quây quần nghe nhạc xuân.

“ Miền Nam ! Niềm vui chan chứa đêm mơ hồ
Miền Nam ! Tình xuân sưởi ấm thêm đôi bờ ”…

Ta bới chén cơm nàng thơm Chợ Đào thơm nức mũi, dẻ miếng thịt kho tàu, gắp miếng củ kiệu chua nồng thì không còn gì hạnh phúc hơn.

Long Pham

_________________________________