Nhân sâm để bồi bổ cơ thể ?

Bác Sĩ Nguyễn ý Đức

Nhân sâm nguyên thủy mọc hoang trên rừng núi, ở những nơi có khí hậu lạnh như Trung Hoa, Nhật Bản, Ðại Hàn, Việt Nam, miền đông nước Nga, Bắc Mỹ, đặc biệt là tiểu bang Wisconsin và Gia Nã Ðại.

Người Trung Hoa là dân tộc đầu tiên biết sử dụng sâm để trị các bệnh của tuổi già và họ giữ kín điều này. Cho tới thế kỷ thứ 18, công dụng của sâm mới được các quốc gia Âu Mỹ biết tới.

Theo American Botanical Council thì có ba loại sâm chính: Sâm Á châu, sâm Mỹ châu và sâm Siberian.

Sâm Á Châu: 

Thường được gọi là Nhân sâm, tên thực vật học là Panax ginseng C.A.Meyer. C.A. Meyer là nhà thảo mộc học đầu tiên đã nghiên cứu sâm này vào năm 1842. Panax gốc Hy Lạp có nghĩa là tất cả, và alkos là chữa lành, tức là trị nhiều bệnh. Còn ginseng theo nghĩa tượng hình Trung Hoa là “tinh túy của đất trong hình dạng người”.Ðây là loại sâm nổi tiếng của Trung Hoa ở miền Mãn Châu, của Ðại Hàn và đã được coi là đứng đầu các vị thuốc bổ (sâm, nhung, quế, phụ). Theo Ðông y, sâm để tu bổ ngũ tạng, làm dịu cảm xúc, bớt náo động, loại trừ chất độc trong cơ thể, làm thị giác tinh tường, tăng trí nhớ và tinh thần minh mẫn và nếu dùng liên tục thì sẽ sống lâu. Y học Á châu đã dùng nhân sâm từ nhiều ngàn năm.

Sâm Mỹ châu:

Sâm Mỹ Châu, tên khoa học là Panax quinquefolius, được tu sĩ Joseph Francois Lafitau khám phá ra cách đây gần ba trăm năm, ở vùng Montreal, Gia Nã Ðại. Vị tu sĩ này đã khai thác, xuất cảng rất nhiều sâm sang Trung Hoa từ thế kỷ thứ 18.

Sâm mọc hoang ở miền Ðông Bắc Mỹ châu, từ Quebec, Ontario xuống Wisconsin, Minnesota, Florida, Alabama, Oklahoma.

Không như sâm Á châu bị khai thác gần hết, sâm Mỹ châu hiện vẫn còn nhiều và được các quốc gia Hoa Kỳ, Gia Nã Ðại coi là cây hiếm quý cần được bảo vệ.

Sâm Siberian:

Mọc chủ yếu ở vùng Siberi, nước Nga.

Chọn mua sâm

Hồng sâm và Bạch sâm là hai loại rất phổ biến và được nhiều người ưa thích. Hồng sâm củ to mập, dáng đẹp. Bạch sâm nhỏ hơn, màu trắng và khô.

Theo nhiều chuyên gia, sự khác biệt giữa ba loại sâm này như sau:
Sâm Á châu: Có tính kích thích, làm nóng cơ thể, tăng cường sức khỏe. Sâm được dùng với người lớn tuổi, người suy yếu tổng quát, người cần dùng nhiều sức lao động bền bỉ.

Sâm Mỹ châu: Có hàn tính, êm dịu, thích hợp cho người năng động, nhưng cũng giúp cơ thể tăng cường sự dẻo dai, sức chịu đựng.

Sâm Siberian: thì dung hòa giữa hai loại trên và có cùng đặc tính tăng cường sức khỏe.

Áp dụng thực tế

Sâm đã được dùng ở nhiều quốc gia Á châu từ mấy ngàn năm và đang được y học hiện đại nghiên cứu, sử dụng. Cũng như các dược thảo khác, tác dụng của sâm nhẹ nhàng, thấm từ từ nhưng kéo dài chứ không mau và mạnh như Âu dược.

Theo Ðông y, Sâm không phải là thuốc chữa lành bệnh, mà được coi là chất bồi bổ sức khỏe, duy trì sinh lực. Sâm rất công hiệu khi cơ thể suy nhược; căng thẳng thể xác và tâm hồn, phục hồi sinh lực sau khi bị trọng bệnh.

Việc dùng sâm thay đổi tùy theo điều kiện cấu tạo cơ thể và tình trạng sức khỏe của mỗi cá nhân. Người trên 45 tuổi nên dùng sâm Á châu vì sâm có tính kích thích mạnh; dưới 45 tuổi có thể dùng hai loại sâm ôn hòa kia.

Người cần sức lao động cao thì sâm Á châu giúp bền bỉ, sung sức hơn.
Nữ giới thích hợp với sâm Mỹ châu. Nam giới nên dùng sâm Á châu.
Cũng như với các dược thảo khác, nên bắt đầu dùng với phân lượng nhỏ rồi tăng dần để theo dõi sức chịu đựng của mình cũng như lượng định công hiệu và tác dụng không tốt của sâm.

Trước khi dùng sâm, nên tham khảo ý kiến các vị Ðông Y Dược sĩ.
Nếu đang dùng sâm thì nên cho bác sĩ gia đình biết để tránh tương tác giữa sâm và các loại thuốc điều trị khác.

NYD