Hạt Mề gà - món quà của rừng Tây Bắc

Chỉ cần vùi hạt vào lớp tro nóng còn óng ánh đốm lửa, đợi đến lúc ngửi thấy mùi thơm nực ngập tràn trong căn bếp là dấu hiệu hạt đã chín

Hạt mề gà hay còn được gọi là hạt mắc lạng (mác ngoạng), là một trong những loại trái cây đặc sản của vùng núi Sơn La. Cây thuộc loại thân gỗ, cao chừng 3-5 mét. Lá to, tán rộng, cho bóng mát quanh năm. Cây mề gà chỉ mọc hoang ở trong rừng, rất sai quả. Do cây sinh trưởng trong thiên nhiên,  quả lại rất thơm ngon nên được nhiều người ưa chuộng. 

Quả mề gà mọc thành chùm như cánh quạt, to bằng nắm tay trẻ con. lúc chín lớp vỏ ngoài tách làm đôi, để lộ phần hạt tròn xoe, có màu đỏ lựng như ớt trông rất đẹp mắt.

Hàng năm, khoảng tháng 7 cây mề gà rộ trái chín, tranh thủ lúc rãnh rang nương lúa, nhiều bà con người Thái ở Sơn La lại rủ nhau lên rừng tìm loại hạt vàng ươm như trứng gà này. Tuy nhiên bà con thường đợi lúc quả nở bung lớp vỏ ngoài, để lộ phần hạt bóng thẫm bên trong thì mới tiến hành thu hoạch vì lúc này là thời điểm hạt mề gà cho chất lượng ngon nhất, hạt to, đều và rất dẻo. Mỗi ngày, một người chịu khó săn lùng, hái lượm cũng kiếm được chục ký. Nhưng phải cố gắng đi hái nhanh vào đúng thời điểm nó chín rộ, nếu để già quá trái nó sẽ rụng hết. 

Hạt mề gà có hình dạng hơi tròn, to bằng ngón tay cái. Chúng không chỉ hấp dẫn bởi vị ngọt thanh, bùi dẻo như hạt dẻ mà còn bởi cái màu vàng óng như lòng đỏ trứng ẩn sau lớp vỏ đen sẫm. Hạt sau khi được rửa sạch có thế được chế biến thành nhiều món như luộc, nướng, nấu canh xương….

Nhưng với bà con người Thái thì hạt mề gà vùi tro bếp mới là cách thưởng thức chuẩn nhất. Chỉ cần vùi hạt vào lớp tro nóng còn óng ánh đốm lửa, đợi đến lúc ngửi thấy mùi thơm nực ngập tràn trong căn bếp là dấu hiệu hạt đã chín, có thể lấy ra dùng luôn. Cách chế biến này sẽ giúp hạt chín bằng nhiệt mà không bị mất nước, nên sẽ giữ trọn hương vị vốn có của nó.

Những hôm hái nhiều, nhà ăn không hết, nguời dân lại đem ra chợ bán. Mỗi kg hạt mề gà được bán cho mối với giá 20.000-30.000 đồng. Mỗi ngày, ít nhiều cũng kiếm được vài trăm ngàn để thêm ngân sách chi tiêu cho gia đình.

Tại Hà nội, hạt mề gà được một số hàng rong hoặc shop online bán với giá khoảng 60.000 - 70.000 đồng/kg. Một chị tiểu thương ở chợ Sơn La chia sẻ: “Bây giờ những loại quả rừng thế này hút khách lắm vì nó không chỉ ngon, rẻ mà còn là đặc sản “sạch”. Có ngày tôi gom 2 tạ hạt mề gà mà vẫn chưa đủ bán cho khách”. Có thể nói đây là một món quà thiên nhiên của núi rừng Tây Bắc

Sưu tầm

__________________________________________