 |
Tôi sinh ra và lớn lên ở nông thôn Nam trung bộ nên cũng không ngoài quy luật tâm lí nói trên. Tôi nhớ biết bao chuyện ấu thơ mà có lẽ nhớ nhất là những món ăn dân dã ngày xưa mẹ thường làm cho cả gia đình. Ngày đó, những món như cá thịt được xem là sang trọng và có phần xa xỉ với nhiều gia đình. Nhà tôi cũng vậy, những thức thường ngày như mắm, rau, đậu… đã trở nên quen thuộc và gần gũi.
Trong các món nhà nghèo, χάƈ đậu xào với các loại rau, giá đỗ được xem là món rẻ nhưng ngon cho cả nhà. Tuy vậy, giá đậu cũng chỉ lâu lâu mới được ăn một lần, nhất là phải đợi vào những ngày cả xã đến chợ phiên. Loại này rẻ, mẹ chỉ mua chừng một đến hai ngàn đồng là cả nhà ăn đủ bữa. χάƈ đậu là phần χάƈ của của đậu nành sau khi người ta xay, vắt lấy nước làm đậu phụ. χάƈ đậu có màu trắng đục như sữa, khô ráo và được người làm đậu bán lại.
Những năm cuối thập niên tám mươi đầu thập niên chín mươi của thế kỉ trước, cứ mỗi ngày chợ phiên mẹ lại mua giá đậu về xào. Món thông dụng nhất là χάƈ đậu xào với giá, loại giá được mẹ tự ủ làm từ hạt đậu xanh trong ruộng nhà càng ngon.
Bí quyết của mẹ là với χάƈ đậu phải xào bằng dầu phụng mới ngon. Đậu phụng mẹ trồng, tới mùa, mấy mẹ con cùng nhổ lên phơi khô gánh đi xa mấy chục cây số để ép lấy dầu. Cũng khử dầu nhưng với mẹ, dầu phải khử thật tới, khử khi nào khói bốc nghi ngút, thơm nức mũi thì cho χάƈ đậu vào xào thật chín.
Còn nhớ mẹ dặn khi xào χάƈ đậu không nêm nước mắm vì sẽ làm đậu nhão, chỉ được nêm muối hầm cho chảo đậu khô ráo, từng sớ đậu bung ra bời bời mới ngon. Khi đậu chín, nêm gia vị đầy đủ rồi cho giá đậu xanh vào, dùng đôi đũa tre nhanh tay xốc đến khi từng cọng giá lẫn đều với đậu thì tắt lửa, nêm vào lá hẹ hoặc ngò tàu xắt nhỏ, trộn thêm lần nữa cho thấm.
Chỉ xào, chỉ nêm chừng ấy gia vị thế mà chảo χάƈ đậu thơm phức, hương bay tận ngoài ngõ, mấy chị em tôi đi học về chỉ mới nghe mùi đã cảm thấy nao nao cái dạ dày.
Ăn χάƈ đậu xào phải có chén nước mắm kha khá, vì χάƈ đậu khô dễ hút nước tương hoặc nước mắm. Món nhà nghèo này ăn ngon với cả cơm nóng cơm nguội nhưng hấp dẫn nhất là xúc với bánh tráng nướng.
Ngày đó, χάƈ đậu xào với giá còn là món phổ biến trong những bữa nhà có đám cúng chay. Dù để cúng hay chỉ để ăn thông thường nhưng phải nói món này ngon, ăn rất ấm bụng.
Mấy chục năm trôi qua, do những điều kiện riêng mà món χάƈ đậu xào cũng thưa dần rồi mất hẳn trong bữa ăn của gia đình. Bất chợt một hôm đi làm về tạt ngang qua chợ, tôi thấy một người phụ nữ ngồi khiêm nhường ở góc quầy đậu có bán χάƈ đậu nên vội mua ngay.
Bữa cơm hôm đó, thằng con tôi cứ luôn miệng hỏi món gì mà lạ quá. Sau khi được vợ chồng tôi giải thích là món bí truyền của nội, cu cậu ăn rất hứng khởi, ăn say mê và luôn miệng khen ngon.
Tôi viết mấy dòng này để nhớ về nét đẹp của cuộc sống làng quê thời còn có mẹ, một thời khó khăn nhưng giàu nghĩa tình biết bao.
Nguồn: Ẩm Thực Phú Yên
_______________________
No comments:
Post a Comment