Tồn tại cơ thể người ở không gian khác?
Hai cẳng chân của quân nhân người Mỹ George Dodlow đã bị cụt nhưng anh vẫn có thể cảm nhận được chúng.
“Tôi đột nhiên cảm thấy rất đau ở chân trái. Tôi cố gắng với tới chỗ đau bằng cánh tay còn lại nhưng chợt nhận thấy cơ thể mình quá yếu ớt nên tôi đã gọi y tá: ‘Xin hãy giúp tôi gãi chỗ ngứa ở bắp chân trái’. Nam y tá trả lời: ‘Bắp chân ư? Chúng tôi đã phải cắt bỏ nó rồi!'”
Về mặt logic, cảm giác xuất phát từ các chi đã không còn tồn tại của Dodlow nghe có vẻ khó tin, nhưng người đã mất một cánh tay và cả hai chân trong nội chiến Mỹ (thế kỷ 19) như anh là một trong số hàng nghìn trường hợp mắc phải hội chứng đau chi cụt, hay còn gọi là đau chi ma (Phantom Limb Pain – PLP), đã được nhà thần kinh học thế kỷ 19, Weir Mitchell, ghi nhận trong suốt sự nghiệp của mình. [1, 2, 3]
Ngày nay theo ước tính, có đến gần 80% trong số những bệnh nhân bị cắt cụt chi trên thế giới có thể trải nghiệm hiện tượng đau chi cụt kỳ lạ này. Những cá nhân đã mất một chi, một con mắt hay một chiếc răng vẫn tiếp tục nhận biết được các cảm giác khi tiếp xúc, nóng, lạnh, và đau nhức ở bộ phận cơ thể vật lý không còn tồn tại của họ. [1, 4]
Có đến 80% bệnh nhân bị cắt cụt chi trải nghiệm hiện tượng đau chi cụt.
Tương tự như vậy, có một số trường hợp nhất định trong đó một vài bệnh nhân bị liệt, dù qua những cuộc kiểm tra y tế nghiêm ngặt nhất nhưng vẫn không thể phát hiện bất kỳ vấn đề nào về thể chất. Cơ bắp và mạch máu của họ có biểu hiện bất động giống như ở những trường hợp bị liệt thông thường, nhưng dây thần kinh tương ứng với các chi bị liệt dường như vẫn hoạt động bình thường. [5]
Vậy đâu là nguyên nhân đằng sau hiện tượng đau chi cụt kỳ lạ này? Nhiều nhà thần kinh học nhận định rằng với tình trạng bị cụt một chi, vùng não tương ứng với chi đó sẽ không còn hoạt động nữa khiến cơ quan cảm thụ bên cạnh kích thích ra những phản ứng như đau đớn hoặc tê liệt. Năm 1998, các giáo sư ngành tâm lý học từ trường Đại học Vanderbilt, Mỹ, là Neeraj Jain, Sherre L. Florence và Jon H. Kaas, đã tiến hành những nghiên cứu cho thấy cơn đau chi ảo có thể là do bộ não cố gắng tái tổ chức sau một chấn thương. [6]
Vậy đâu là nguyên nhân đằng sau hiện tượng đau chi cụt kỳ lạ này? Nhiều nhà thần kinh học nhận định rằng với tình trạng bị cụt một chi, vùng não tương ứng với chi đó sẽ không còn hoạt động nữa khiến cơ quan cảm thụ bên cạnh kích thích ra những phản ứng như đau đớn hoặc tê liệt. Năm 1998, các giáo sư ngành tâm lý học từ trường Đại học Vanderbilt, Mỹ, là Neeraj Jain, Sherre L. Florence và Jon H. Kaas, đã tiến hành những nghiên cứu cho thấy cơn đau chi ảo có thể là do bộ não cố gắng tái tổ chức sau một chấn thương. [6]
“Cho đến thời gian gần đây, hầu hết giới khoa học thần kinh đều tin rằng não bộ người trưởng thành cố định và gần như không có khả năng tái tổ chức. Chỉ những khu vực não bộ liên quan tới tiếp thu kiến thức và rèn luyện kỹ năng có thể tái tổ chức. Tuy nhiên, trong vòng hai thập kỷ qua, các nhà khoa học đã thừa nhận, ngay cả những khu vực thụ cảm sơ cấp của bộ não cũng có khả năng tái tổ chức khi cơ thể bị tổn thương hoặc mô thức truyền dẫn kích thích ngoại biên thay đổi”, các giáo sư trường Đại học Vanderbilt cho biết. [6]
Mặc dù bộ não có thể tái tổ chức phần nào sau một chấn thương như vậy, nhưng vẫn xảy ra trường hợp trẻ em bị khuyết chi bẩm sinh cũng bộc lộ triệu chứng tương tự như những người trưởng thành bị cụt chi. [7, 8] Thậm chí điều này cũng xảy với những người trưởng thành bị liệt bẩm sinh. [9] Điều này nên giải thích thế nào?
 |
| Cuốn sách “Những ảo giác trong não bộ” của Bác sỹ V. S. Ramachandran. bàn về hiện tượng đau chi cụt (ảnh: Amazon) |
Nhằm giải thích tại sao bộ não lại có thể tiếp tục cảm nhận từ phần chi bị mất hệt như lúc nó vẫn còn ở đó, cơ thể vô hình hay cơ thể “vi mô” là một trong những giả thuyết mới nhất và gây tranh cãi nhất hiện nay.
Theo giả thuyết này, một cơ thể vô hình được cấu thành từ các hạt hạ nguyên tử có trình tự sắp xếp tương ứng với kích cỡ vật lý của cơ thể, có thể giải thích tại sao một chi rõ ràng đã bị cắt bỏ trong không gian tế bào vẫn còn nguyên vẹn ở một không gian khác.
Tương tự như vậy, cơ thể vô hình có thể giải thích trong những trường hợp khác, mặc dù không có dấu hiệu bệnh lý hay tổn thương trên cơ thể nhưng một chi của bệnh nhân lại không thể cử động hay không thể cảm nhận được bất kỳ cảm giác nào.
Nhưng liệu giả thuyết về sự tồn tại của một cơ thể khác cấu thành từ những hạt phần tử cực nhỏ có khả thi trong khoa học? Liệu có thể kiểm chứng được một bộ phận dù không tồn tại ở dạng thức vật lý nhưng vẫn tồn tại ở một chiều không gian khác? Tuy những câu hỏi này rất kích thích sự tò mò và trí tưởng tượng của chúng ta, nhưng có lẽ quan trọng nhất là làm sao ứng dụng nó để tạo ra một phương pháp điều trị hiệu quả. Nếu thật sự có tồn tại “một cơ thể khác”, chúng ta có thể tiếp cận nó bằng cách nào?
Nhưng liệu giả thuyết về sự tồn tại của một cơ thể khác cấu thành từ những hạt phần tử cực nhỏ có khả thi trong khoa học? Liệu có thể kiểm chứng được một bộ phận dù không tồn tại ở dạng thức vật lý nhưng vẫn tồn tại ở một chiều không gian khác? Tuy những câu hỏi này rất kích thích sự tò mò và trí tưởng tượng của chúng ta, nhưng có lẽ quan trọng nhất là làm sao ứng dụng nó để tạo ra một phương pháp điều trị hiệu quả. Nếu thật sự có tồn tại “một cơ thể khác”, chúng ta có thể tiếp cận nó bằng cách nào?
Trong cuốn sách “Những ảo giác trong não bộ”, Bác sỹ V. S. Ramachandran viết về một trường hợp chi ảo rất lý thú. Một trong những bệnh nhân của ông đã phải cắt bỏ cánh tay sau tai nạn xe hơi, nhưng vẫn phải chịu đựng sự đau đớn dữ dội ở phần cánh tay đã bị cụt trong nhiều năm. Trong phần lớn thời gian sau phẫu thuật, bệnh nhân này đã phải chịu đựng một cơn đau từ cánh tay đã bị cụt kéo dài từ bàn tay cho đến tận cùi chỏ.
 |
| Đầu của bệnh nhân sẽ phải nhìn từ phía của tay lành lặn, để nhìn thấy ảnh phản chiếu và liên tưởng với tay cụt |
Tìm cách xoa dịu sự đau đớn bí ẩn cho bệnh nhân này, Bác sỹ Ramachandran đã thiết kế một dụng cụ có thể giúp người bệnh liên tưởng tới bàn tay đã bị cụt của mình: một chiếc hộp hình chữ nhật nhỏ có hai hốc để đưa tay vào từ hai bên và một chiếc gương đặt ở giữa chia chiếc hộp thành hai ngăn. Bệnh nhân sẽ đưa bàn tay còn lành lặn vào bên trong hộp, rồi tưởng tượng rằng mình cũng đưa bàn tay đã cụt vào cái lỗ còn lại.
Với hình ảnh phản chiếu của bàn tay lành lặn trong gương, anh ta có thể tưởng tượng rằng bàn tay bị cụt của mình vẫn còn ở đó. Theo cách này, khi bàn tay phản chiếu trong gương vốn biểu thị bàn tay bị cụt dần dần mở ra rất chậm, bệnh nhân sẽ có thể cảm thấy bàn tay vô hình dần dần được nới lỏng, các móng tay không còn cắm sâu vào lòng bàn tay bị cụt nữa. [10]
Trong thuyết “cơ thể vô hình”, khi một chi bị cắt bỏ, quá trình đó sẽ không tác động đến các chiều không gian sâu hơn. Năng lượng và các hạt vô hình của chi vẫn gắn liền vào cơ thể và bộ não của người đó ở trong các không gian khác, mặc dù họ đã thích ứng và biến đổi theo yêu cầu của trạng thái vật lý.
Lý thuyết này ban đầu nghe có vẻ khá huyền bí, nhưng nó thực sự là một vấn đề về quan điểm. Ví dụ, trong khi Tây y xem xét vết thương hay một chỗ lở loét, thì Đông y lại cho rằng tại chỗ đó khí huyết bị tắc nghẽn. Mỗi hệ thống theo một cách điều trị khác nhau, nhưng cả hai trường hợp bệnh nhân được chữa trị đều thấy các triệu chứng bệnh sẽ biến mất.
Tuy chúng ta không thể nhìn bằng mắt sự kỳ diệu của hệ thống chữa bệnh Đông y, nhưng nó đã được sử dụng hàng nghìn năm qua để điều trị hàng loạt các vấn đề sức khỏe trên cơ thể vật lý.
Mary Helen Lee, một thầy thuốc Đông y ở Chicago cho biết, “Trong Đông y, nếu một bệnh nhân bị mất một cơ quan, một chi hay bất kể bộ phận giải phẫu nào trên cơ thể, thì năng lượng của mô và các đường kinh mạch tương ứng cũng như các huyệt châm cứu sẽ vẫn còn sót lại. […] Để chữa trị cơn đau ảo giác trên chi bị cụt, có thể tiến hành châm cứu trên các đường kinh mạch của chi bị khuyết hay trên chi còn lại”.
Các nghiên cứu khoa học gần đây cũng cho biết liệu pháp châm cứu của Đông y có thể giúp chữa trị các cơn đau ảo giác trên chi bị cụt. [11,12]
Hội chứng đau chi cụt đã làm khơi dậy mối quan tâm về bản chất thật sự của cơ thể, cũng như sự tương tác của nó với tâm trí và môi trường xung quanh. Liệu những bệnh nhân này chỉ đơn thuần gặp trục trặc trong não bộ, hay nó cho thấy một cơ chế nào đó sâu xa hơn? Tương tự như vậy, liệu các nguyên tử hạt nhân trên cơ thể con người có chết sau khi các tế bào bị phân hủy, hay vẫn còn một số tồn tại ở trạng thái quang học không nhận biết được?
Theo ET- Kỳ Gia biên dịch, Thiện Tâm hiệu đính
________O0O _________
Tài liệu tham khảo:
- [1] Elan D. Louis, MD, MS; Stacy Horn, DO; and Lisa Anne Roth. The neurologic content of S. Weir Mitchell’s fiction, Historical Neurology
- [2] Jocelyn Green. Phantom Limb Pain and the Civil War
- [3] Mitchell SW. Injuries of nerves and their consequences. Philadephia: Lippincot
- [4] Sherman, R. A., Sherman, C.J. & Parker, L. (1984). “Chronic phantom and stump pain among American veterans: Results of a survey”. Pain. 18: 83–95. doi:10.1016/0304-3959(84)90128-3
- [5] humanillnesses.com: Paralysis
- [6] Neeraj Jain, Sherre L. Florence and Jon H. Kaas. Reorganization of Somatosensory Cortex After Nerve and Spinal Cord Injury, American Journal of Physiology
- [7] Krista L. Wilkinsu’*, Patrick J. McGrathb, G. Allen Finleyu,”, Joel Katzd. Phantom limb sensations and phantom limb pain in child and adolescent amputees
- [8] Ronald Melzack, Robyn Israel, Rene´e Lacroix and Geoffrey Schultz. Phantom limb sensations and phantom limb pain in child and adolescent amputees
- [9] Phantom Limb Experiences in Congenital Limb-Deficient Adults
- [10] V. S. Ramachandran (Author), Sandra Blakeslee (Author), Oliver Sacks (Foreword). Phantoms in the Brain: Probing the Mysteries of the Human Mind, August 18, 1999
- [11] Esmé G. Trevelyan, Warren A. Turner, Lynn Summerfield-Mann, and Nicola Robinson. Acupuncture for the treatment of phantom limb syndrome in lower limb amputees: a randomised controlled feasibility study
- [12] Esmé G Trevelyan, Warren A Turner, and Nicola Robinson. Acupuncture for the treatment of phantom limb pain in lower limb amputees: study protocol for a randomized controlled feasibility trial
______________________________
No comments:
Post a Comment