BS. Nguyễn Thị Nhuận
Một trong những triệu chứng đầu tiên của ung thư dạ dày có lẽ là cảm giác đầy bụng khi ăn, dù chỉ ăn rất ít. Lần đầu tôi trực diện với bệnh ung thư dạ dày là ở một người bạn khá thân của nhà tôi. Khi anh đến tá túc vài ngày ở nhà tôi, anh hay từ chối lời mời xơi cơm vì không cảm thấy đói và lúc nào cũng thấy đầy bụng. Và dĩ nhiên là anh sút cân rất nhiều. Ung thư dạ dày được thấy rất nhiều ở người Á Đông, ở phái nam và những người hút thuốc nhiều.
Nói chung, ung thư bắt đầu khi có một thay đổi đột biến xảy ra trong DNA của tế bào. Sự đột biến khiến tế bào phát triển và phân chia với tốc độ rất nhanh và tiếp tục sống khi một tế bào bình thường đáng lẽ đã chết. Các tế bào ung thư tích lũy tạo thành một khối u, có thể xâm chiếm các cơ quan gần đó. Và các tế bào ung thư có thể từ khối u lan truyền khắp cơ thể.
Ung thư chỗ nối thực quản bao tử có liên quan đến bệnh trào ngược dạ dày-ruột (GERD) và, ít hơn, với chứng béo phì và hút thuốc lá. GERD là một tình trạng gây ra bởi sự trào ngược thường xuyên của chất acid dạ dày vào thực quản.
Có sự liên quan mạnh mẽ giữa việc ăn các thực phẩm hun khói và tẩm muối với ung thư ở phần chính của dạ dày. Khi việc sử dụng tủ lạnh để bảo quản thực phẩm đã tăng lên trên khắp thế giới khiến người ta không cần dùng thủ thuật hun khói và ướp muối nữa thì tỷ lệ ung thư dạ dày này đã giảm.
Triệu chứng
Dấu hiệu và triệu chứng của ung thư chỗ nối dạ dày thực quản và ung thư dạ dày có thể bao gồm:
Mệt mỏi
Cảm giác đầy bụng sau khi ăn
Cảm thấy no sau khi chỉ ăn một ít thức ăn
Ợ nóng nặng, dai dẳng
Lúc nào cũng bị khó tiêu nặng
Luôn luôn buồn nôn, không giải thích được
Đau bụng
Ói mửa liên tục
Giảm cân không có lý do
Các yếu tố rủi ro
Các yếu tố nguy cơ chính cho ung thư chỗ nối dạ dày thực quản là bệnh sử GERD và chứng béo phì.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư nơi phần chính của dạ dày bao gồm:
Ăn nhiều thực phẩm mặn và hun khói
Ăn ít trái cây và rau
Ăn thực phẩm bị nhiễm nấm aflatoxin
Gia đình có tiền sử ung thư dạ dày
Nhiễm vi trùng Helicobacter pylori
Viêm dạ dày dài hạn
Thiếu máu ác tính
Hút thuốc
Có bướu lành trong dạ dày (polyps)
Chẩn đoán
Các xét nghiệm và thủ thuật được sử dụng để chẩn đoán ung thư kết nối dạ dày thực quản và ung thư dạ dày gồm có
- Phương pháp nội soi dùng cách đưa một máy ảnh nhỏ từ thực quản vào dạ dày để nhìn thấy bên trong dạ dày và tìm kiếm dấu hiệu ung thư. Nếu thấy những khu vực nghi ngờ, bác sĩ có thể cắt một mảnh mô để phân tích (làm sinh thiết).
- Chụp hình cắt lớp vi tính (CT) và barium swallow (nuốt chất cản quang để chụp thấy dạ dày).
Xác định giai đoạn của ung thư
Xác định được giai đoạn của ung thư giúp bác sĩ quyết định cách điều trị nào tốt nhất cho bạn. Các xét nghiệm và thủ thuật được sử dụng để xác định giai đoạn ung thư bao gồm:
- Chụp hình CT và PET.
- Giải phẫu tìm kiếm. Bác sĩ có thể đề nghị giải phẫu để tìm xem có dấu hiệu ung thư đã lan rộng ra ngoài thực quản hoặc dạ dày không. Giải phẫu khám nghiệm thường được thực hiện bằng nội soi: bác sĩ tạo ra một số vết mổ nhỏ ở bụng và đưa một máy ảnh đặc biệt vào để truyền hình ảnh tới màn hình trong phòng giải phẫu.
Các giai đoạn ung thư
Các giai đoạn ung thư adenocarcinoma của dạ dày hoặc thực quản bao gồm:
- Giai đoạn I. Trong giai đoạn này, khối u còn giới hạn ở lớp mô trên cùng lót bên trong của thực quản hay dạ dày. Các tế bào ung thư có thể đã lan đến một số ít hạch bạch huyết gần đó.
- Giai đoạn II. Ung thư ở giai đoạn này đã ăn sâu hơn vào lớp cơ bên dưới của thành thực quản hoặc thành dạ dày. Ung thư cũng có thể lan ra nhiều hạch bạch huyết hơn.
- Giai đoạn III. Ở giai đoạn này, ung thư có thể đã ăn qua tất cả các lớp của thành thực quản hoặc dạ dày và lan sang các cơ quan gần đó. Hoặc nó có thể là một loại ung thư nhỏ hơn và lan rộng đến các hạch bạch huyết.
- Giai đoạn IV. Giai đoạn này cho thấy ung thư đã lan ra các vùng xa.
Điều trị
Việc điều trị ung thư ở chỗ nối dạ dày thực quản hoặc ung thư dạ dày tùy thuộc vào giai đoạn tiến triển của ung thư, sức khoẻ tổng quát và chọn lựa của bạn.
-Giải phẫu
Ung thư chỗ nối dạ dày thực quản không lan rộng nên được giải phẫu để lấy đi phần thực quản hay dạ dày nơi có khối u. Mục tiêu của giải phẫu là để loại bỏ hết ung thư và một vòng mô còn tốt chung quanh, nếu có thể. Các hạch bạch huyết ở gần đó cũng được cắt bỏ.
Mục tiêu của giải phẫu chữa ung thư ngay trong dạ dày cũng là để loại bỏ hết ung thư và môt vòng mô còn tốt chung quanh, nếu có thể. Các chọn lựa gồm có:
- Cắt bỏ khối u của giai đoạn sớm khỏi lớp lót dạ dày. Các trường hợp ung thư rất nhỏ giới hạn ở lớp lót trong dạ dày có thể được cắt bỏ bằng cách sử dụng nội soi trong thủ thuật được gọi là cắt bỏ niêm mạc bằng nội soi. Máy nội soi là một ống có ánh sáng với một máy ảnh, được đầy qua cổ họng vào dạ dày. Bác sĩ sử dụng các công cụ đặc biệt để cắt bỏ ung thư và một vòng các mô tốt từ lớp lót dạ dày.
- Cắt bỏ một phần dạ dày. Bác sĩ cắt bỏ phần dạ dày bị ảnh hưởng bởi ung thư.
- Cắt bỏ toàn bộ dạ dày, bao gồm việc cắt đi toàn bộ dạ dày và một số mô xung quanh. Thực quản sau đó được nối trực tiếp với ruột non để thực phẩm di chuyển qua hệ thống tiêu hóa.
- Cắt bỏ các hạch bạch huyết trong bụng để tìm tế bào ung thư.
- Giải phẫu để làm bớt triệu chứng. Cắt bỏ một phần dạ dày có thể làm giảm các dấu hiệu và triệu chứng của một khối u đang phát triển ở những người bị ung thư nặng. Trong trường hợp này, giải phẫu không thể chữa khỏi ung thư nhưng có thể làm bệnh nhân thoải mái hơn.
Giải phẫu có nguy cơ chảy máu và nhiễm trùng. Nếu tất cả hoặc một phần của dạ dày bị cắt bỏ, bệnh nhân có thể gặp vấn đề về tiêu hóa.
- Xạ trị
Xạ trị sử dụng các tia năng lượng cao, như tia X và proton, để diệt các tế bào ung thư. Các chùm tia năng lượng đến từ một chiếc máy di chuyển xung quanh bệnh nhân.
Trong ung thư chỗ nối dạ dày thực quản, cũng như ung thư của chính dạ dày, xạ trị có thể được sử dụng trước khi giải phẫu để thu nhỏ khối u khiến dễ cắt bỏ hơn. Xạ trị cũng có thể được sử dụng sau khi giải phẫu để tiêu diệt những tế bào ung thư còn lại trong khu vực quanh thực quản hay dạ dày.
Trong ung thư ở chỗ nối dạ dày thực quản, xạ trị và hóa trị thường được thực hiện cùng lúc (chemoradiotherapy), thường là trước khi giải phẫu.
Xạ trị dạ dày có thể gây tiêu chảy, khó tiêu, buồn nôn và nôn. Xạ trị thực quản có thể gây đau khi nuốt và khó nuốt. Để tránh tác dụng phụ này, có thể cần đặt ống cho thức ăn vào dạ dày qua đường rạch nhỏ ở bụng cho đến khi thực quản lành lại.
Trong trường hợp ung thư đã tiến xa, xạ trị có thể được sử dụng để làm giảm các phản ứng phụ do khối u lớn gây ra.
- Hóa trị
Hoá trị là dùng thuốc để diệt các tế bào ung thư. Thuốc hóa trị di chuyển khắp cơ thể, giết chết các tế bào ung thư có thể đã lan ra ngoài dạ dày.
Hoá trị có thể được cung cấp trước khi giải phẫu để giúp khối u nhỏ lại để dễ cắt bỏ hơn. Hoá trị cũng được sử dụng sau khi giải phẫu để diệt các tế bào ung thư có thể vẫn còn trong cơ thể. Hóa trị thường được kết hợp với xạ trị. Hóa trị có thể được sử dụng ở những người bị ung thư dạ dày đã tiến xa để giúp làm giảm dấu hiệu và triệu chứng.
Tác dụng phụ về hóa trị phụ thuộc vào loại thuốc nào được sử dụng.
-Thuốc mục tiêu
Đây là các loại thuốc tấn công đặc biệt các bất thường trong tế bào ung thư hoặc hướng dẫn hệ thống miễn dịch diệt tế bào ung thư (immunotherapy). Một số loại thuốc mục tiêu đang được nghiên cứu để điều trị ung thư chỗ nối dạ dày thực quản, nhưng chỉ có hai trong số những thuốc này - ramucirumab và trastuzumab - đã được chấp thuận cho việc sử dụng này.
Thuốc mục tiêu thường được sử dụng kết hợp với các loại thuốc hóa trị thường dùng. Các xét nghiệm tế bào ung thư có thể cho bác sĩ biết liệu các phương pháp điều trị này có hiệu quả không.
Chăm sóc hỗ trợ
Chăm sóc hỗ trợ tập trung vào việc làm giảm đau và các triệu chứng khác của một căn bệnh nghiêm trọng. Các chuyên gia chăm sóc làm việc với bệnh nhân, gia đình họ và các bác sĩ khác của bệnh nhân để cung cấp thêm sự hỗ trợ cho sự chăm sóc liên tục. Chăm sóc giảm nhẹ (palliative) có thể được sử dụng trong khi điều trị tích cực, chẳng hạn như giải phẫu, hóa trị hay xạ trị. Khi chăm sóc giảm nhẹ được sử dụng cùng với tất cả các phương pháp điều trị thích hợp khác, người bị ung thư có thể cảm thấy khỏe hơn và sống lâu hơn. Chăm sóc giảm nhẹ được cung cấp bởi một nhóm bác sĩ, y tá và các chuyên gia được đào tạo chuyên biệt. Các nhóm chăm sóc giảm nhẹ nhằm mục đích nâng cao phẩm chất cuộc sống cho người bị ung thư và gia đình họ. Hình thức chăm sóc này được cung cấp cùng với phương pháp điều trị hoặc các phương pháp điều trị khác mà bạn có thể nhận được.
Các điều trị trong tương lai
Các nhà nghiên cứu trên khắp thế giới đang nghiên cứu một số loại thuốc mới khai thác sức mạnh của hệ miễn dịch để loại bỏ ung thư - một phương pháp được gọi là liệu pháp miễn dịch. Các loại thuốc này hoạt động theo những cách phức tạp để làm cho hệ miễn dịch phản ứng với tế bào ung thư như thể chúng là những kẻ xâm lăng từ bên ngoài, chẳng hạn như vi trùng.
Đối phó và hỗ trợ
Bị chẩn đoán ung thư có thể làm cho bệnh nhân thấy choáng ngợp và sợ hãi. Một khi đã bắt đầu điều chỉnh sau cú sốc ban đầu về chẩn đoán của mình, bệnh nhân nên tập trung vào các cách giúp mình đối phó. Ví dụ: hãy thử:
Tìm hiểu để có quyết định về sự chăm sóc của chính bạn. Xin bác sĩ viết ra các chi tiết của bệnh ung thư của bạn - loại, giai đoạn và các lựa chọn điều trị. Sử dụng những chi tiết này để tìm thêm thông tin về ung thư dạ dày và những lợi ích và rủi ro của mỗi phương pháp điều trị.
Tiếp xúc với những người sống sót sau ung thư. Hỏi bác sĩ về các nhóm hỗ trợ trong khu vực của bạn. Hoặc truy cập trực tuyến và kết nối với những người sống sót ung thư trên bảng tin, chẳng hạn bảng tin do Hiệp Hội Ung Thư Hoa Kỳ điều hành.
Vẫn giữ những hoạt động. Được chẩn đoán mắc bệnh ung thư không có nghĩa là bạn phải ngừng làm những điều bạn thích hoặc thường làm. Đối với phần lớn, nếu bạn cảm thấy đủ khỏe để làm một việc gì đó, hãy tiếp tục làm điều đó.
Phòng ngừa
Người ta không biết rõ nguyên nhân chính xác gây ra ung thư chỗ nối dạ dày thực quản hoặc ung thư dạ dày, vì vậy không có cách nào để ngăn chặn nó. Nhưng bạn có thể thực hiện các bước để giảm nguy cơ bằng các thay đổi nhỏ trong cuộc sống hàng ngày. Thí dụ:
Tập thể dục. Tập thể dục thường xuyên có liên quan đến giảm nguy cơ ung thư dạ dày.
Ăn nhiều trái cây và rau củ hơn. Cố gắng kết hợp thêm trái cây và rau vào khẩu phần ăn của bạn mỗi ngày. Chọn nhiều loại trái cây và rau quả đủ màu sắc.
Giảm lượng thức ăn mặn và hun khói. Bảo vệ dạ dày của bạn bằng cách giới hạn các loại thực phẩm này.
Bỏ thuốc lá. Nếu bạn hút thuốc, hãy bỏ thuốc lá. Nếu bạn không hút thuốc, đừng bắt đầu. Hút thuốc làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày, cũng như nhiều loại ung thư khác. Ngưng hút thuốc lá có thể rất khó khăn, do đó nên yêu cầu bác sĩ giúp đỡ.
Hỏi bác sĩ của bạn về nguy cơ ung thư. Nói chuyện với bác sĩ nếu bạn có nguy cơ mắc ung thư chỗ nối dạ dày thực quản hoặc ung thư dạ dày. Có thể bàn với bác sĩ dùng cách nội soi định kỳ để tìm các dấu hiệu của ung thư dạ dày.
BS Nguyễn Thị Nhuận - viendongdaily.com
_______________________________
No comments:
Post a Comment