Thanh Phong
"Các thế hệ đi trước chúng ta ít có sự lựa chọn, nên phần nào đó họ thường giáo dục chúng ta như thế, liệu chúng ta có muốn theo cách như vậy để giáo dục các thế hệ tiếp nối hay không ?".
Tôi
còn nhớ khi mới đến Mỹ, đi mua thực phẩm, về bia đã có hơn chục thương hiệu
khác nhau, chủng loại khác nhau để lựa chọn. Tôi đã quen với xã hội không có
quá nhiều sự lựa chọn và từ đó tôi phải bắt đầu làm quen với việc chọn lựa.
Cuộc
sống trong xã hội Mỹ cho tôi nhiều lựa chọn, đồng thời cũng khiến tôi sống có
trách nhiệm và tự tin hơn.
Có
nhiều người Châu Á mới phất lên khi đến Mỹ, họ sớm nhận ra rằng chẳng có ai
thèm ngưỡng mộ sự giàu có của mình, và rất dễ cảm thấy lạc lõng. Rồi họ dễ dàng
phát danh thiếp với chức danh chủ tịch gì đó, giám đốc nọ kia, hy vọng mang lại
sự ảnh hưởng nhất định nhưng hết thảy đều vô ích.
Họ
vung tay tiêu tiền, mua nhà đẹp, xe hơi đắt tiền. Nhưng ngay cả những người Mỹ
ở khu ổ chuột, đi xe bình dân vẫn thản nhiên, không trầm trồ khi thấy những
chiếc xe Mercedes lái qua. Và họ lại càng không chú ý đến những chiếc áo măng
sét hay cổ áo hàng hiệu của người khác.
·
Công việc nào cũng đều có sự tự tin
Ở Mỹ,
lương của một người dân thường không phải là cao, và dĩ nhiên không phải ai
cũng có nhà đẹp, xe xịn. Rất nhiều người Mỹ đi làm thuê, nhưng họ thấy đủ và đã
mãn nguyện. Khi bạn từ một khách sạn sang trọng bước ra gọi xe, bạn sẽ thấy
người phục vụ đúng mực, lễ phép chu đáo với bất cứ ai, bạn sẽ cảm nhận được sự
tự tin của anh ấy, không hề phân biệt trong đối xử.
Người
phục vụ ấy sẽ không ngưỡng mộ con đường mà bạn hay tôi chọn lựa. Anh ta sẽ dựa
vào tình huống thực tế của bản thân để lựa chọn công việc, lựa chọn các phương
diện trong cuộc sống. Điều này cũng thể hiện sự tự tin của anh ấy. Vì vậy, các
"quý nhân" ở Châu Á vốn quen với cái thói "chỉ tay năm
ngón" khi đến đất Mỹ thì mất hết sự kiêu ngạo trơ trẽn.
Một
viên chức Châu Á đã từng nói rằng : "Ở trong nước, người khác nhìn
tôi là cúi đầu khom lưng. Nhưng ở Mỹ, ngay cả người nhặt ve chai họ vẫn luôn
đứng thẳng".Đúng vậy, khi thanh thế không thể khiến một cá nhân sợ hãi
thì cả dân tộc đó có thể khiến người khác kính nể.
Văn
phòng tôi có một nhân viên người Mỹ sửa hệ thống kế toán. Anh này đã tốt nghiệp
đại học và đi làm được 10 năm, là một người rất bình thường. Mỗi ngày chúng tôi
đều gặp và thường nói vài câu trêu đùa.
Một
hôm, tôi hỏi cậu ấy : "Tại sao cậu không sang làm cho Microsoft ?
Mấy năm vừa qua cổ phiếu đã lên nhanh". Cậu ấy nói : "Tôi
không thích Microsoft, ở đây cũng tốt". Sau đó tôi phát hiện cậu ấy có
một tấm ảnh chụp chung trong đó có cậu ấy, chị gái, chồng của chị gái và Bill
Gates.
Hóa
ra chị gái cậu ấy cùng Bill Gates thành lập ra Microsoft, hiện đảm nhiệm chức
vụ phó tổng giám đốc, cũng là tỷ phú. Trong văn phòng có người biết, nhưng
không có ai tỏ ý lân la lấy lòng, mọi người coi anh như bình thường. Anh ấy
không mong làm giàu, không hề cậy dựa, luôn giữ cho mình phần yên ổn đạm bạc.
Ở Mỹ,
có nhiều tiến sĩ mà lựa chọn đầu tiên của họ là làm giáo sư thay vì đi làm cho
công ty mặc dù làm giáo sư lương thấp hơn, lại vất vả. Tuy nhiên làm giáo sư
được tự do về thời gian và có cơ hội học tập hơn.
·
Vui vẻ chúc mừng thành công của người khác
Tôi
có một người bạn làm trợ lý giáo sư ở một trường đại học. Công ty điều chế dược
phẩm lớn nhất của Mỹ mời cậu ấy làm giám đốc một bộ phận nghiên cứu với mức
lương khởi điểm cao gấp 3 lần lương ở trường. Nhưng cậu ấy không đồng ý, cậu
chỉ muốn làm giáo sư. Cậu bạn này cũng rất quan tâm tới bài viết của tôi.
Gần
đây, phát hiện của anh được Hiệp hội Dịch vụ Y khoa xem như là thách thức đối
với Y Học truyền thống và thu hút được sự quan tâm của truyền thông nước Mỹ.
Một giáo sư lâu năm ở Mỹ đã nói với anh ấy rằng :"Tôi đã nghiên cứu
nhiều năm, cũng luôn hy vọng thành quả của mình thu hút được nhiều quan tâm như
vậy".
Không
chỉ thế, vị giáo sư này còn nghiêm túc quan tâm đến ý tưởng của anh ấy, muốn
đưa ảnh hưởng của nghiên cứu đó phát hiển hơn lên. Không biết rằng nếu tôi là
vị giáo sư ấy, liệu tôi có chân thành xúc động vì thành công của người khác và
mong muốn làm cho nó tốt hơn nữa không.
Người
Mỹ có sự tự tin, nên họ vui vẻ chúc mừng thành công của người khác. Khi không
có sự tự tin, bạn rất khó bình tâm chúc mừng những người xung quanh, dù cho đó
có là bạn thân đi nữa.
Không
phải là người ta lấy mất cơ hội của bạn, mà là thành công của họ làm dấy lên sự
tự ti và sự ganh tức trong lòng bạn, khiến bạn không thể bình tâm được. Còn nếu
như kiêu ngạo trên sự thất bại của người khác, thì đồng nghĩa với việc sự tự
tin đó được kiến lập trên sự tự ti thấp kém.
·
Học vị cao không tạo ra khoảng cách
Tôi
có một người bạn vừa nhận danh vị giáo sư, rất cao hứng từ Massachusets
tới California thuê căn hộ để ở.
Là
giáo sư, sống chung cư đương nhiên không có vấn đề gì. Hàng xóm bên cạnh là một
gia đình người Mexico, mỗi ngày gặp mặt nhau đều chào hỏi. Khi nói chuyện,
người đàn ông Mexico đầy mùi mực hôi hám, là một người lao động, ít học nhưng
vẫn toát lên vẻ tự tin mãn nguyện với cuộc sống.
Anh
giáo sư này nghĩ, người hàng xóm tuy không có học vấn cao, nhưng lại dám nói
chuyện cười đùa vui vẻ với một giáo sư như anh, thì có thể cũng là loại thành
công trong kinh doanh. Nhưng hóa ra không phải, công việc vị này còn bấp bênh
hơn nữa, phải nhận trợ cấp của chính phủ cho 5 đứa con nhỏ, mỗi người vài trăm
đô một tháng. Bạn tôi cảm khái mà nghĩ thầm : e rằng Tống Thống có đến gặp thì
người đàn ông Mexico này cũng không chùn gối. Chức vụ cũng không thể làm giảm
đi sự tự tin của người khác. Trong khi đó có người đang nhặt lon lại lập tức khom lưng quay người để tránh
gặp một người hàng xóm đi qua, tại vì sao mất tự tin cho chính sự lựa chọn của
mình ?
Dưới
bầu trời tự do của Mỹ, ta sẽ hiểu được sự tôn trọng quyền lựa chọn của người
khác. Bởi vì người ta không phải
cố gắng làm giáo sư để khiến mình thanh cao hơn hay dùng học vị tiến sĩ của bản
thân để nhấn mạnh sự thấp kém của người công nhân, dùng xe mới chạy khắp nơi
khoe mẽ để khiến xe cũ xấu hổ hay dùng nhà đẹp để khiến hàng xóm cảm thấy tự ti
nhụt chí.
·
Người quyền quý cũng không thể ngang ngược
Ngày
11/12/1997, phóng viên nổi tiếng Cindy rốt cuộc cũng có được một cuộc hẹn phỏng
vấn riêng với vợ của Tổng Thống Clinton sau nhiều nỗ lực. Bà Clinton đồng ý sau
khi diễn thuyết tại hội nghị phụ nữ của câu lạc bộ trường đại học Manhattan New
York sẽ dành một giờ để trò chuyện cùng Cindy.
Buổi
phỏng vấn dự định diễn ra tại câu lạc bộ này của trường. Đây là một câu lạc bộ
truyền thống trang nghiêm, màu sắc cổ kính đã có lịch sử cả 100 năm rồi. Cindy
đến trước và ngồi chờ bà Clinton ở đại sảnh. Trong lúc chờ đợi, cô lấy điện
thoại ra và gọi.
Một
người bảo vệ lớn tuổi tiến đến và hỏi : "Thưa bà, bà đang làm gì
thế ?". Phóng viên Cindy trả lời : "Tôi có hẹn với
phu nhân Tổng Thống Clinton". Người bảo vệ nói : "Bà
không được dùng điện thoại trong câu lạc bộ, xin mời bà ra ngoài". Nói
xong, ông rời đi và Cindy cũng cất điện thoại.
Một
lát sau người bảo vệ quay lại, thấy cô phóng viên vẫn chưa đi, còn đang bàn
chuyện với phu nhân Clinton ở đại sảnh, ở đó có cả các trợ lý cao cấp của phủ
Tổng Thống. Người bảo vệ già có vẻ không vui nói : "Hành vi này
không thể chấp nhận được, các ông bà phải rời khỏi đây". Bà
Clinton liền kéo Cindy nhanh chóng rời khỏi đó.
Người
bảo vệ lớn tuổi không phải là nhân viên canh gác thủ phủ to lớn gì lắm. Ông
chọn lựa sự tuân thủ luật lệ, nguyên tắc khiến ngay cả những người quyền quý
cũng không thể ngang ngược trước mình.
Bài
học về sự lựa chọn của người Mỹ giúp tôi phát triển bản thân theo một cách phù
hợp hơn. Tôi không dùng giá trị của người khác làm tiêu chuẩn thành công
của bản thân, hạnh phúc là không
có phân biệt giàu nghèo.
Tại
một số quốc gia Châu Á, người ta
đã quen với kiểu sống và tìm kiếm sự công nhận của người khác như cha mẹ, bạn bè, nhà
chồng, bạn học, đồng nghiệp, người thân, thậm chí là sự công nhận trong ánh mắt thoáng qua vài giây của một người
hàng xóm.
Chúng
ta không thể chấp nhận con người thực của chính mình, càng không biết cách
khiến cho cuộc đời trở nên phong phú và ý nghĩa hơn. Các thế hệ đi trước chúng
ta ít có sự lựa chọn, nên phần nào đó họ thường giáo dục chúng ta như thế, liệu
chúng ta có muốn theo cách như vậy để giáo dục các thế hệ tiếp nối hay không ?
Thanh Phong
_________________________________________________________________
Người Mỹ họ thực tế và tự tin lắm. Đó cũng là một điểm son cho chúng ta học hỏi.
ReplyDeleteNgười Việt mình qua đây có chút tiền, bắt đầu trưởng giả học làm sang. Đáng lẽ phải tự tin với thànnh công của mình, nhưng họ lại cố vơ vào một danh xưng phù phiếm nào đó để tôn giá trị của mình. Chẳng hạn như danh từ: Ca sĩ, nhạc sĩ, nhà thơ, nhà văn được lạm dụng một cách thái quá. Có người chẳng có năng khiều làm thơ, cũng ráng bỏ tiền ra in một tập thỏ con cóc, rồi năn nỉ đem tặng bốn phương,(lòng vòng cũng cho vào sọt rác). Nhưng phải thế cho có vẻ trí thức.
Hoặc dùng những chức vụ như hội trưởng hội aí hữu X, Y cho thêm phần long trọng. Chằng thế mà cái bịnh này đã gây nên bất hòa, bất đồng, dẫn đến những đợt mưa email tố cáo, tranh chấp.. chẳng giống ai, làm người ngoại cuộc thấy chán lắm.
Quí vị ơi, làm ơn cho nhờ tí. Nước mất, nhà tan, gần đất, xa trời sao mãi vật vả với những danh xưng hảo huyền??
Người Việt nhiều chuyện.