Michelle Phan - Nàng công chúa Tuyết Băng

Đinh Yên Thảo

Ngày xửa, ngày xưa, có một nàng công chúa xinh đẹp tên là Tuyết Băng. Nàng sinh ra trong một gia đình nghèo khổ, bất hạnh, gãy vỡ. Thế rồi có một ngày kia... Câu chuyện của cô gái Michelle Phan có tên Việt là Tuyết Băng, đã có thể bắt đầu như một câu chuyện cổ tích thế kia. Trong xã hội tân kỳ hôm nay. Của thời đại internet. Trong thế giới mộng tưởng về những nàng công chúa Disney, những búp bê Barbie xinh xắn. Đây là một trong hàng tỉ câu chuyện kể về cuộc đời mỗi người trên trái đất này. Nhưng đẹp thay,  chúng ta lại đọc được thêm một câu chuyện cổ tích kết thúc có hậu khác, về cuộc đời một cô gái trẻ gốc Việt trở thành một hiện tượng youtube và chủ nhân công ty vài chục triệu đô la như thế nào. Một cổ tích tân thời với “happy ending”.

Những giấc mơ tuổi thơ

Câu chuyện phải quay ngược lại thời gian trong một ngày băng tuyết mùa Đông tại Boston, Massachusetts của đầu năm 1987. Một đôi vợ chồng gốc Việt chạy xe giữa những bông tuyết sáng rực một màu trời. "Michelle, con của mình sẽ là tên Michelle", người chồng bảo. "Thế còn tên Việt Nam?" - người đàn bà âu yếm quay sang chồng. Nhìn những bông tuyết tuyệt đẹp đang rơi ngoài trời, người chồng thốt lên "Tuyết Băng". Thế rồi ba tháng sau, nàng công chúa bé nhỏ Michelle Phan mang tên Việt là Tuyết Băng chào đời. Tuyết Băng không sinh ra trong nhung lụa, hạnh phúc như những nàng công chúa mà đã trải qua một tuổi thơ bất hạnh, chẳng như cái tên xinh đẹp của mình. Nhưng giấc mơ về những nàng công chúa cổ tích vẫn ngấm ngầm trong tâm trí cô bé cô đơn. Để một ngày, chính cô trở thành một "nữ hoàng" như vậy. Có đến hơn bảy triệu "thần dân". Dù là trên không gian ảo, nhưng đủ cho tên tuổi của cô trở thành một trong những người được giới thiếu niên mến mộ, yêu thích và xuất hiện trên nhiều phương tiện thông tin đại chúng thế giới.

Draw My Life

Câu chuyện về cái tên của mình ra đời như thế nào đã được chính Michelle kể lại như vậy trong đoạn phim đưa lên youtube "Draw My Life", được phát âm rất rõ hai chữ "Tuyết Băng" của một cô gái có thể nói tiếng Việt sành sỏi. Đoạn phim dài hơn 11 phút, ít nhiều cho những "thần dân" của Michelle biết về mình, sau khi cô đã đạt đến thành công trong vài năm qua, trở thành một "Celebrity" trong mắt những cô gái mới lớn. Cho đến nay, có lẽ cái tên Michelle Phan đã trở nên khá quen thuộc với những thiếu nữ mới lớn, nếu chưa một lần xem qua các đoạn phim hướng dẫn về cách trang điểm sắc đẹp được đưa lên kênh youtube của riêng cô, thì cũng đọc hay thấy cô xuất hiện trên các show truyền hình, các giải thưởng hoặc trên nhiều tạp chí, đặc biệt khi được đề cử vào giải thưởng thường niên "Teen Choice Awards" năm 2014 này. Với hơn 7 triệu người ghi tên theo dõi các đoạn phim video của cô và hơn một tỉ lượt xem, con số đủ để đưa Michelle lên ngôi "nữ hoàng" youtube mà khó lòng có nhiều người đạt đến. Kể cả những chuyên gia thượng thặng trong kỹ nghệ trang điểm hay các tập đoàn mỹ phẩm nổi danh khắp thế giới. Nhưng trước khi nói đến câu chuyện thành công của Michelle Phan ra sao, có lẽ cũng kể về những chặng đường tuổi thơ cùng những suy nghĩ của cô để dẫn đến hôm nay.

Bìa một cuốn sách của Michelle Phan.

Bây giờ cô ấy có một kênh với gần 7 triệu thuê bao trên YouTube

 (nguồn qingsteahouse.blogspot.com)

Sinh ra tại Boston, Michelle Phan nay đã 27 tuổi, dù kể về cha với những lời lẽ đầy thương yêu, trìu mến nhưng không may,  cha cô lại là một người có máu đỏ đen, đã đem lại tuổi thơ Michelle những dấu ấn khó phai. Vài tuổi, Michelle cùng gia đình dọn sang California, nơi những bất hạnh bắt đầu khi cô kể rằng, gia đình phải liên tục dọn chỗ ở vì cha cô đem cả tiền thuê nhà ra đánh bạc. Có năm gia đình cô đã phải bị dời nhà đến sáu lần vì thiếu hụt tiền nhà. Nhìn những giọt nước mắt đau khổ, thất vọng của mẹ nhiều đêm, Michelle dù còn rất nhỏ cũng đã mong mình sẽ lớn thật nhanh để có thể đỡ đần gì đó cho mẹ. Nhút nhát, cộng thêm việc thay đổi trường lớp liên tục không cho Michelle có đủ thời gian để có bạn như trẻ em cùng trang lứa. Michelle chỉ còn đem sự cô đơn của mình để vẽ nên những nàng công chúa cổ tích trong phim Disney, vẽ những nàng siêu nhân với mộng ước một ngày nào đó, mình sẽ trở thành những nàng công chúa sang giàu hạnh phúc, thành những siêu nhân đầy những quyền năng để cứu gia đình ra khỏi những tuyệt vọng, thiếu hụt. Gia đình cô lại tiếp tục dọn về Florida, tránh khỏi California nơi những sòng bạc đầy hấp lực với các con bạc như cha cô. Nhưng không cưỡng lại cơn ghiền cờ bạc, cha cô lại lao vào chiếu đỏ đen. Thế rồi một đêm, sau một canh bạc lớn bị cháy túi, cha của Michelle đã tự mình biến mất khỏi cuộc đời mẹ con cô, để lại cho họ sự tan nát, trống vắng, túng quẫn, cùng sự mong ngóng cha trở về hàng đêm của Michelle. Một thời gian sau, mẹ Michelle đi thêm bước nữa và anh em cô có thêm một em gái cùng mẹ khác cha. Nhưng bi kịch lại tái diễn, khi người cha dượng không như anh em cô mơ ước. Dù cô không muốn nhắc lại nhiều nhưng dường như nó đã để những thương tổn tinh thần đậm nét khác cho mẹ con cô. Họ rời người cha kế này và lại trở về với đời sống của một gia đình chỉ có người mẹ với các con nhỏ, ở trong khu chung cư chỉ một phòng ngủ cho bốn mẹ con. Món quà Giáng Sinh mơ ước của cô là con búp bê nhỏ và một ngôi nhà đồ chơi cho búp bê nhưng mẹ cô vẫn không kham nổi, Michelle phải tự cắt những miếng cạc-tông để làm nhà cho búp bê mẹ mua. Đã có thời gian mẹ con cô phải sống nhờ vào những trợ cấp xã hội. Mẹ đi làm nail, anh em cô phải đi làm thêm sau giờ học, cô làm phục vụ tại nhà hàng, phụ giúp thêm mẹ. Michelle kể lại trải nghiệm của mình cho những bé gái khác rằng, những khi gặp những khó khăn nhất của đời sống thì hãy ngồi xuống viết, vẽ, nghe hay chơi nhạc để xoa dịu lòng mình như cô đã làm. Nghệ thuật là sự giải thoát cho cô gái nhỏ. Bằng một tâm hồn mẫn cảm và những suy cảm nghệ thuật như vậy, Michelle định hình cho mình một ý thức mỹ học, dù mơ hồ nhưng khởi đầu cho con đường làm đẹp mà cô theo đuổi sau này.

Một “wallpaper” của Michelle Phan

Những năm cuối bậc trung học, cũng khó khăn cho đến khi được mẹ cho phép, cô bắt đầu tự trang điểm cho mình. Không chỉ là một kiểu làm đẹp của tuổi mới lớn, Michelle xem trang điểm cũng như cách cô tự họa về chính con người của mình, khi xem khuôn mặt của mình là giấy vẽ và cọ, màu vẽ là những vật dụng trang điểm. Đó cũng chính là điều Michelle đeo đuổi khi cô được nhận vào học đại học Mỹ Thuật Ringling, nơi mà mẹ cô đã phải đôn đáo vay mượn 12,000 đô la cho cô theo học và thực hiện ước mơ của mình. Những bài học căn bản về hội họa chân dung từ ngôi trường này đã cho Michelle cơ hội áp dụng  màu sắc, hiệu ứng ánh sáng lên khuôn mặt mà cô đã sẵn tư khiếu. Từ phòng ngủ ký túc xá, những thước phim tự quay  về trang điểm đầu tiên của cô được đưa lên mạng, khởi đầu cho một hiện tượng trở thành một "minh tinh" youtube thượng thặng - là người phụ nữ đứng hạng nhì trên youtube có số người xem đông nhất, với vài triệu cô gái ghi tên theo dõi các thước phim cô hướng dẫn cách trang điểm như đã nói bên trên. Hồi đầu năm nay, Đại Học Ringling đã trao tặng bằng Tiến Sĩ Danh Dự cho cô cựu sinh viên của mình, người sau bảy năm đã tạo nên một vinh dự cho trường về những gì đạt được.

Như một nhà văn nào đó đã viết rằng, "Bất hạnh mang lại cho người ta những phẩm hạnh mà hạnh phúc đã lấy mất", những giấc mơ của Michelle Phan về một ngày trở thành một "công chúa" đã trở thành sự thật. Không phải đến từ những may mắn mà bằng những giấc mơ và tư khiếu mà cô tự tạo từ chính tuổi thơ bất hạnh của mình. Câu chuyện của Michelle không chỉ tạo sự xúc động cho những ai nghe qua câu chuyện của cô, mà nó còn tạo niềm cảm hứng cho những cô gái mới lớn biết đối diện và vượt lên số phận để tìm ra chính khả năng và con người thật của mình.

Con đường nổi danh và trở thành chủ hãng

Khi Michelle phấn khích được nhận vào đại học mỹ thuật Ringling College of Art and Design tại Florida, Michelle đã hứa với mẹ rằng cô sẽ cố gắng học hành để lo cho gia đình, dù cô cũng chưa có bất cứ ý niệm gì về việc tận dụng youtube hay tương lai của mình ra sao. Cô bắt đầu viết blog, ghi lại đời sống một tân sinh viên cũng như những khao khát sẽ trở thành một cô gái có tiền, có một gia đình hạnh phúc sau những ám ảnh về tuổi thơ mình. Khi được các  giáo sư giao cho chiếc máy điện toán MacBook Pro với câu hỏi cho các sinh viên rằng, họ sẽ làm gì với nó, cô đã thực hiện một đoạn phim hướng dẫn cách trang điểm đầu tiên của mình trên youtube, nghĩ rằng chỉ để cho một vài cô gái trên blog xem vì đã hỏi Michelle về cách trang điểm trước đó. Không ngờ chỉ sau tuần đầu tiên, đã có đến hơn 40,000 lượt người xem. Cuộc đời Michelle bắt đầu đi sang một khúc quanh mới, khi cô nhận ra các cô gái trẻ đã thích thú với thước phim hướng dẫn trang điểm của mình như thế nào.

Michelle Phan và bạn trai Dominique Capraro,

một Người Mẫu Thụy Sĩ

Dù việc một đoạn phim nào đó trên youtube có thể tình cờ thu hút được hàng chục hay trăm ngàn lượt xem, nhưng việc kiếm tiền qua nó không dễ dàng như thoạt nghe. Muốn được trả tiền, chủ nhân phải có một kênh phim có đông đảo người ghi tên theo dõi liên tục, cố định và lâu dài. Michelle cũng vậy, cô thoạt đầu xem nó là niềm vui hơn là mục tiêu kiếm tiền, khi lần lượt đóng nhiều vai được trang điểm khác nhau, sử dụng nhiều kỹ thuật và cảm xúc khác nhau trong các đoạn phim dạy trang điểm sống động và thích hợp cho các cô gái mới lớn, đồng thời những đồ trang điểm cũng là hàng rẻ tiền, dễ mua tại các tiệm tạp phẩm, thích hợp cho giới trẻ này. Có thể  xem youtube như một phương tiện ngẫu nhiên để cho Michelle cơ hội thực hiện những giấc mơ ấp ủ của mình, còn lại là sự riêng biệt và độc đáo của cô để định hình con đường của mình, vì trước cô, ắt đã có hàng ngàn chuyên gia thượng thặng trong mỹ nghệ trang điểm. Nhưng với Michelle, khi xem trang điểm như cách vẽ một chân dung,  cô bơm vào nó hơi thở của một họa sĩ đa cảm thay vì chỉ là cách làm đẹp của một người phụ nữ thông thường.

Số người ghi tên vào kênh video của cô tăng dần. Khi tiền quảng cáo cô nhận được từ youtube bằng với tiền công làm nhân viên phục vụ tại nhà hàng, cô bỏ việc. Nụ cười chế giễu của người chủ khi biết cô bỏ việc vì youtube, càng làm cô xác quyết về con đường phải đạt đến của mình. Phim làm nhiều hơn, người xem đông hơn. Khi những clip phim dạy cách trang điểm giống ca sĩ Lady Gaga mà Michelle bảo rằng chỉ để "cho vui" thay vì "bắt chước" Lady Gaga được cô thực hiện, chúng trở thành một cú đột biến cho kênh phim của Michelle. Những clip phim có đến vài chục triệu người xem, tương tự cho những clip cô hướng dẫn trang điểm trở thành những khuôn mặt búp-bê hay các tài tử nổi danh khác. Khi một nhân viên quản trị cao cấp của hãng mỹ phẩm Lancome dạo tìm quanh internet và phát hiện kênh youtube hướng dẫn trang điểm của Michelle cũng có xài hàng của họ và đông đúc "thần dân" như vậy, Lancome đã mời cô làm phát ngôn viên cho hãng và hướng dẫn khách cách dùng mỹ phẩm Lancome. Một vận may cho Michelle và cả cho... Lancome vì với sự góp mặt của Michelle, bốn trong năm clip phim của hãng đưa lên youtube và thu hút số người mới ghi tên theo dõi kênh youtube Lancome đông nhất là do Michelle hướng dẫn cách trang điểm.  Năm 2012, sau bốn năm và 200 clip phim đưa lên youtube như một hiện tượng thành công, hãng Google đã đề nghị trả cho Michelle một triệu đô la để thu hình cho khoảng 20 tiếng đồng hồ. Google chọn cô gái có những thước phim không rõ nét được thu hình từ phòng ngủ của mình, thay vì hàng ngàn chuyên gia khác quả là một điều khác thường. Nhưng không khó hiểu. Sự khác biệt của Michelle so với giới chuyên gia mỹ phẩm thượng thặng khác là các cô gái trẻ xem Michelle như một người chị, một BFF- một người bạn luôn thân thiết. Nhưng giấc mơ trở thành "công chúa" của Michelle chính thức trở thành sự thật phải kể khi hãng mỹ phẩm lớn nhất thế giới L'Oreal của Pháp- hãng mẹ của Lancome, gọi điện thoại báo tin sẽ ký hợp đồng  với Michelle để cho ra đời một dòng sản phẩm trang điểm của riêng cô. Sau phút giây bàng hoàng khi nhận ra không phải đang mơ, Michelle gọi điện về cho mẹ đang làm ở tiệm nail: "Mẹ! Hôm nay là ngày cuối cùng mẹ làm việc này. Con không muốn mẹ đi làm ngày mai nữa". Để rồi cả hai mẹ con cùng khóc nức nở qua điện thoại sau khi mẹ cô nghe tin.  Và một dòng mỹ phẩm mới của L'Oreal có tên tiếng Việt được ra đời và tung ra thị trường: "em michelle phan". Chọn một đại từ ba ngôi nhiều ý nghĩa và quen thuộc trong tiếng Việt cho dòng mỹ phẩm mang tính toàn cầu, cũng như việc lồng ý nghĩa hoa sen vươn lên trong clip phim về đời mình, Michelle có vẻ như mang một tâm cảm rất Việt so với thế hệ đồng thời sinh ra ở hải ngoại.

Câu chuyện còn lại chỉ là những sự nổi tiếng, các phỏng vấn của báo đài, những sự xuất hiện trên các sô truyền hình hay làm đại diện quảng cáo cho các hãng khác cùng các chuyến đi đây đó để giới thiệu mỹ phẩm cho các hãng cô đại diện. Không ngừng ở đó, với sẵn hàng triệu "thần dân" trong tay, "nữ hoàng" youtube đã mở hãng thương mại mỹ phẩm Ispy của riêng mình và hiện nay có hơn 700,000 khách hàng thường trực đã trả mỗi tháng $10 để nhận các mẫu mỹ phẩm, được xem các video hướng dẫn trang điểm qua chương trình Glam Bags. Chỉ riêng với hoạt động này cũng đã mang lại cho Ispy một tổng thu 84 triệu đô la. Cuốn sách Makeup của Michelle Phan xuất bản hồi tháng trước cũng được các cô gái mới lớn đón nhận nồng nhiệt, khi những nơi cô xuất hiện để ký sách đã có hàng trăm thiếu nữ sắp hàng để mua và được nhận chữ ký. Dù không nhận được giải thưởng cuối cùng, nhưng khi được đề cử vào chung kết giải thưởng thường niên "Teen Choice Award" cùng vô vàn tài tử, ca sĩ nổi tiếng thế giới đã cho tên tuổi Michelle bay xa hơn thế giới youtube hay giới hạn trong nước Mỹ.

Bên cạnh một số hợp đồng cùng các hãng như Beats, Toyota, SanDisk, Audible.., Michelle Phan cũng đang làm người mẫu quảng cáo cho hãng nước giải khát Dr Pepper. Đoạn phim quảng cáo  về Dr Pepper Diet đã gom gọn nỗ lực của Michelle Phan vào trong 30 giây quảng cáo của mình: làm nhân viên phục vụ nhà hàng (bưng Dr Pepper cho khách), hướng dẫn trang điểm trên youtube và tất nhiên, thành một doanh nhân ngồi uống... Dr Pepper trước máy điện toán. Con đường của một cô gái trong gia đình di dân gốc Việt từng có lúc phải sống nhờ food stamp rồi trở thành một nhân vật nổi tiếng như Michelle Phan không phải xảy ra nơi mỗi gia đình di dân, nhưng ít ra nó cũng cho thấy có những cánh cửa cơ hội rộng mở khác hơn những con đường khuôn mẫu chung mà không ít phụ huynh gốc Việt vốn thường áp đặt và kỳ vọng nơi con cái mình và bỏ qua những khả năng thiên khiếu nơi các em.

Đinh Yên Thảo