Chu nguyễn (Theo Time, 5/12/2011)
- Một vụ án cần tới hơn hai chục năm và mới đây nhờ một kỹ thuật mới xét nghiệm DNA gián tiếp mà các nhà điều tra đã tìm ra hung thủ giấu mặt.
Grim Sleeper là hỗn danh mà báo chí đặt cho một tay giết người hàng loạt ở Los Angeles mà trong hơn hai chục năm, giới hữu trách Los và cả FBI bó tay vì không thể tìm ra tung tích của hắn. Cũng vì hung thủ gây án từ vụ đầu tới vụ cuối cách nhau một khoảng thời gian khá dài, hắn đã ngủ yên trong 14 năm trời mới lại gây tội ác, vì thế mới có cái tên Grim Sleeper.
Kẻ giết người có để lại khá nhiều dấu tích, nào là tinh trùng, nào là nước bọt ở nạn nhân bị sát hại từ 1985 tới 2007, nhưng trong ngân hàng dữ liệu DNA của tiểu bang California và của FBI không hề có DNA của hắn. Biết tìm đâu ra hung thủ dù trong tay giới hữu trách California có tới hơn một triệu mẫu DNA của những can phạm cũ và mới.
Tội ác của Grim Sleeper :
Vào những năm đầu của thập niên 80 thế kỷ trước cho tới thập niên 90 có nhiều vụ sát nhân xảy ra và nạn nhân phần lớn là các phụ nữ da đen và thường là hành nghề mại dâm và nghiện ngập ma túy. Một trong những nạn nhân này là Barbara Ware, 23 tuổi. Cảnh sát tìm thấy thi thể của Ware vào ngày 10 tháng 01, 1987, nằm sấp mặt trên một đống rác gần một thùng gas trống ở khu South Los Angeles. Nạn nhân có dấu hiệu bị bắn và đã chết cách đó nhiều tiếng đồng hồ. Các nhà điều tra tìm thấy ở miệng nạn nhân có tinh trùng chắc hẳn do hung thủ để lại và ở máu nạn nhân có mức cocaine chưa tan.
Vụ Ware khiến cảnh sát L.A. thêm nhức đầu vì nó có mối liên hệ với 6 cái chết của các phụ nữ khác xảy ra trong khu vực có bán kính 2,5 dặm từ 1985 tới 1988.
Một lần nghi can ra tay mà nạn nhân sống sót. Đó là trường hợp Enietra Washington. Vào 19 tháng 11 năm 1988, Washington dù trúng đạn nhưng chỉ bị thương nặng. Khi tỉnh cô ta đã khai là bị một người da đen ở tuổi 30 rủ lên chiếc xe Ford Pinto và sau khi đi chơi lòng vòng hung thủ đã rút súng từ cốp xe nhả đạn vào người cô. Nạn nhân cũng cung cấp chi tiết về kẻ sát nhân nhưng hình ảnh khá mơ hồ nên khó giúp cho nhà chức trách truy tìm thủ phạm.
Mười bốn năm sau, sau vụ Washington bị bắn, thì tên sát nhân ngủ yên bỗng thức giấc và ra tay và lần này hắn gieo rắc kinh hoàng với xác nạn nhân cũng được ném ở khu Western Ave, một vào 2002, một vào 2003 và người cuối cùng là Janecia Peters vào ngày tết Tây 2007.
Tất cả các vụ này, sát thủ đều để lại dấu vết là nước bọt trên vú nạn nhân hoặc tinh trùng nơi nạn nhân, cùng loại với những dữ liệu nước bọt và tinh trùng trong các vụ trước, vốn được đông lạnh và lưu trữ tại phòng thí nghiệm của cảnh sát LA.
Cảnh sát chỉ đưa ra giả thuyết hung thủ da đen, là kẻ bạo dâm, thích nhũ hoa của phụ nữ, sử dụng một khẩu súng cỡ nòng 25 và một máy hình, sau khi ra tay thì vứt thi thể nạn nhân ở con hẻm tối tăm gần Western Ave. Nhưng với ngần ấy dấu vết thì tìm đâu ra kẻ giết người?
Trong hai thập kỷ, cảnh sát Los ra công tìm kiếm hung thủ, thành lập Đội đặc nhiệm 800 (800 Task Force) tốn biết bao nhân lực và tài chính. Có lúc đã treo giải thưởng tới nửa triệu Mỹ kim để bắt nghi can trong khoảng hai chục năm trời giết ít nhất 10 nữ và một nam. Tuy nhiên, giới hữu trách đã thất bại và bị chỉ trích không hết lòng vì nạn nhân đa số là thành phần nghèo túng, da màu, nghiện ngập và dính líu vào ma túy nên xã hội chẳng màng tới.
Truy tìm thủ phạm nhờ DNA của một người vô can!
Vào năm 1986, ở Anh đã dùng phép thử nghiệm pháp y DNA tiêu chuẩn (standard forensic DNA testing) nghĩa là từ DNA trực tiếp để lại hiện trường tìm ra hung thủ. Nhưng phép xét nghiệm DNA mỗi ngày một tiến bộ, giới điều tra bên Anh vào năm 2002 đã sử dụng phép phân tích DNA mới, có tên là nghiên cứu DNA gia tộc (Familial DNA search) để gián tiếp tìm ra kẻ gây tội. Việc này mới nghe xem ra nghịch lý vì DNA của một người vô can sao có thể dẫn nhà điều tra tới chân-hung dĩ nhiên phải nhờ một chút may mắn nữa.
Nhờ đâu có thể gián tiếp vén màn bí mật nhờ truy tìm DNA gia tộc mà vạch ra thủ phạm?
Có căn cứ khoa học chứ không phải mò tìm vô ích. Khoa học chứng tỏ DNA là đặc điểm (trait) di truyền của một cá nhân và gần như với xác xuất hàng triệu, không ai giống ai về DNA trừ anh chị em song sinh có nhiều phần tương tự. Tuy nhiên, cá nhân có cùng một dòng máu, sẽ có nhiều đặc điểm DNA tương đồng hơn so với người dưng nước lã. Những đặc trưng tế nhị này không phải dễ dàng tìm ra nếu không có những phần mềm (software) đặc biệt dùng để phân tích và phân loại.
Mặt khác, theo thống kê của bộ Tư pháp Mỹ thì có tới 48 phần trăm các tù nhân hình sự sẽ có người thân trước sau cũng trở thành can phạm. Ngoài ra, can phạm gốc Phi châu ở nhà tù Mỹ chiếm tới 38 phần trăm trong khi dân gia đen ở Mỹ chỉ có 13 phần trăm.
Trước đó, các nhà điều tra khoanh vùng xảy ra vụ Grim Sleeper giết người hàng loạt và so DNA của hắn với số 1,8 triệu mẫu DNA trong kho dữ liệu khổng lồ của tiểu bang California ở Richmond, một ngân hàng DNA lớn nhất chỉ thua ngân hàng trung ương của FBI (với tên CODIS Combined DNA Index System), kho dự trữ của Anh và của Trung Hoa mà thôi.
Tuy nhiên, giới điều tra vụ án mất bao công lao cũng không tìm ra hung thủ. Họ mới nghĩ tới kỹ thuật mới của Anh mà nhờ nó đã khám phá ra nhiều vụ án bí hiểm. Đó là phương pháp thử DNA gián tiếp từ người thân của kẻ phạm tội mà tìm ra hắn.
Năm 2004 xảy ra một vụ ngộ sát trên xa lộ ở phía nam nước Anh, khi một xe tải đang chạy bị ai đó ném một cục đá vào kính trước khiến tài xế thiệt mạng. Điều tra viên vụ này tìm thấy nơi cục đá tang vật DNA của thủ phạm. Nhưng biết đâu mà tìm ra hắn, chẳng lẽ buộc toàn dân cư ngụ quanh xa lộ xét nghiệm DNA? Họ mới lục kho trữ DNA của các tội phạm trong vùng thì thấy có một tội nhân có DNA gần giống với DNA tìm thấy trên cục đá. Từ đó cảnh sát lần tới em hắn là Craig Harman. Cảnh sát buộc Craig Harman cung cấp DNA và tìm ra hắn chính là kẻ chơi ác gây chết người!
Chuyên viên pháp y Jill Spriggs được giao cho việc lần mò thủ phạm nhờ phép phân tích DNA gián tiếp. Bà này có trong tay 13 phòng thí nghiệm và 440 nhân viên với ngân sách 85 triệu Mỹ kim, với quyết tâm tìm ra Grim Sleeper. Thì may mắn xảy ra.
Ngày 22/06/2010, cảnh sát bắt được một thanh niên có tên là Christopher Franklin và truy tố về tội sử dụng võ khí trái luật vào tháng Mười Một năm 2008. Thanh niên này có DNA có phần giống với DNA của sát thủ hàng chuỗi Grim Sleeper nhưng không thể là Grim Sleeper vì quá trẻ không thể giết người vào thập niên 80 được. Việc mò kim đáy biển thế mà vớ được cây kim, nhóm Spriggs mừng rỡ lật hồ sơ thân thích của Christopher ra thì thấy ông già của anh ta có tên là Lonnie David Franklin Jr., 57 tuổi, là kẻ đáng ngờ. Lý do: thích hợp về tuổi tác, về màu da, lại ở cùng nơi được khoanh vùng vì xảy ra nhiều án mạng.
Tuy ngờ Lonnie Franklin ở South L. A. có khả năng có DNA của Grim Sleeper. Nhưng từ ngờ tới kết tội là một quãng đường dài vì phải tìm ra chứng cớ.
Nhóm điều tra đã sai người bám sát nhân vật này và một lần Lonnie vào một cửa hàng pizza ăn uống rồi thư thái ra về và cảnh sát đã nhặt được một miếng napkin mà nghi can đã dùng để chùi miệng và mang về phòng thí nghiệm xét nghiệm DNA. Kết quả quá đẹp vì DNA của Lonnie là bản in của DNA của Grim Sleeper.
Điều tra tiếp tục cho thấy, Lonnie David Franklin đã sống ngoài vòng pháp luật từ lâu, từ 16 tuổi đã ăn cắp xe và trong ba thập kỷ đã phạm nhiều tội nhưng không phải là trọng tội, từ trộm cắp lặt vặt, lừa đảo lăng nhăng, giả mạo bừa bãi, nên chưa bao giờ bị lấy DNA để lưu trữ trong hồ sơ. Hắn cũng từng đi lính một thời gian và lập gia đình, có hai người con, ở 81st Street không xa hiện trường Western Ave. Bà vợ của hắn thì làm cho một trường học trong vùng, và từ 1982 tới 1989 hắn là tài xế xe rác của thành phố. Cộng đồng nơi Lonnie sinh sống cho biết hắn không tỏ ra có gì khả nghi ngoài việc thích lái xe lăng nhăng ban đêm, ưa tán tỉnh phụ nữ và chụp hình các nàng hở ngực. Lonnie cũng là người biết ngoại giao lại giỏi sửa chữa lặt vặt nên không ai nghĩ hắn là sát thủ hàng chuỗi đã gieo kinh hoàng trong vùng.
Grim Sleeper tức Lonnie bị tố về tội sát hại 10 người và một tội mưu sát nhưng hắn phủ nhận tội danh và luật sư của bị cáo là Louisa Pensanti cũng nêu ra cách xét nghiệm DNA gia tộc trong vụ án, một biện pháp bị giới chỉ trích cho rằng không chuẩn xác và phạm vào riêng tư cá nhân mà chỉ có các tiểu bang Mỹ như California, Colorado, Texas và Virginia chấp nhận mà thôi.
Hiện giờ ở Mỹ nổ ra cuộc tranh luận, liệu việc các nhà điều tra dùng DNA của người con để truy tầm người cha trong vụ án Grim Sleeper có hợp luật không vì đã giẫm chân lên riêng tư cá nhân và nếu tòa án chấp nhận biện pháp này hẳn sẽ gây ra mối đe dọa và danh dự cho cả công dân lương thiện. Tuy nhiên, biện lý của Denver là Mitch Morrissey thì bênh vực việc truy tìm hung thủ qua mối liên hệ DNA gia tộc. Ông nhấn mạnh các nhà pháp y chỉ âm thầm làm việc so sánh mà không nhắm vào bất cứ ai, không vì thành kiến, và cũng không tiết lộ bí mật cho giới điều tra biết. Chỉ khi nào tìm ra một dấu vết có lợi cho việc truy tìm hung thủ thì mới chuyển cho nhóm điều tra để tiếp tục làm sáng tỏ vấn đề. Ông này tuyên bố:
"Đó không phải là cách vạch tội bằng liên hệ gia tộc mà chỉ tìm ra một dấu vết có thể dẫn tới việc bắt giữ nghi can mà thôi".
Chu nguyễn.
_____________________________________________
No comments:
Post a Comment