Câu chuyện nhập cư của tôi ..

Sáng nay được chị bạn chuyển cho QN cái link này , nghe cô gái kể chuyện về hành trình nhập cư của mình khá lý thú  . Đâu đó thấp thoáng một phần đời mỗi người tỵ nạn chúng ta . QN xin chuyển tiếp đến bạn đọc .

  

(click vô Share dưới khung hình , chọn  Vietnamese, click vào , sẽ có lời dịch)

                                                   Enjoy . 

            http://www.ted.com/talks/lang/vi/tan_le_my_immigration_story.html

 

Năm 2010, kỹ sư công nghệ Tân Lê lên sân khấu TEDGlobal (TED Quốc tế) để minh họa một giao diện mới, đầy ấn tượng . Nhưng nay, trên TEDxWomen (TED Phụ nữ), chị thuật lại một câu chuyện rất riêng tư: chuyện gia đình chị -- mẹ, bà và em gái -- đã chạy khỏi Việt Nam và xây dựng cuộc sống mới như thế nào.

Tan Le is the founder & CEO of Emotiv Lifescience, a bioinformatics company that's working on identifying biomarkers for mental and other neurological conditions using electroencephalography (EEG)
*** 

Tạm dịch :

 

0:15

Làm sao tôi có thể trình bày trong 10 phút

0:18

về sợi dây liên kết những người phụ nữ qua ba thế hệ,

0:21

về việc làm thế nào những sợi dây mạnh mẽ đáng kinh ngạc ấy

0:24

đã níu chặt lấy cuộc sống

0:26

của một cô bé bốn tuổi

0:28

co quắp với đứa em gái nhỏ của cô bé,

0:30

với mẹ và bà

0:32

trong suốt năm ngày đêm

0:34

trên con thuyền nhỏ lênh đênh trên Biển Đông

0:36

hơn 30 năm trước,

0:39

những sợi dây liên kết đã níu lấy cuộc đời cô bé ấy

0:41

và không bao giờ rời đi --

0:44

cô bé ấy giờ sống ở San Francisco

0:46

và đang nói chuyện với các bạn hôm nay?

0:49

Câu chuyện này chưa kết thúc.

0:52

Nó là một trò chơi ghép hình vẫn đang được xếp.

0:55

Hãy để tôi kể cho các bạn về vài mảnh ghép nhé.

0:59

Hãy tưởng tượng mảnh đầu tiên:

1:01

một người đàn ông đốt cháy sự nghiệp cả đời mình.

1:04

Ông là nhà thơ, nhà viết kịch,

1:07

một người mà cả cuộc đời

1:09

chênh vênh trên tia hi vọng duy nhất

1:11

rằng đất nước ông sẽ độc lập tự do.

1:14

Hãy tưởng tượng ông, một người cộng sản tiến vào Sài Gòn,

1:17

đối diện sự thật

1:19

rằng cả cuộc đời ông đã phí hoài.

1:21

Ngôn từ, qua bao năm tháng là bạn đồng hành với ông, giờ quay ra chế giễu ông.

1:24

Ông rút lui vào yên lặng.

1:27

Ông qua đời, bị lịch sử quật ngã.

1:31

Ông là ông của tôi.

1:33

Tôi chưa bao giờ gặp ông ngoài đời.

1:37

Nhưng cuộc đời ta nhiều hơn những gì ta lưu trong kí ức nhiều.

1:41

Bà tôi chưa bao giờ cho phép tôi quên cuộc đời của ông.

1:44

Nhiệm vụ của tôi là không để cuộc đời ấy qua trong vô vọng,

1:47

và bài học của tôi là nhận ra

1:49

rằng, vâng, lịch sử đã cố quật ngã chúng tôi,

1:52

nhưng chúng tôi đã chịu đựng được.

1:54

Mảnh ghép tiếp theo của tấm hình

1:56

là một con thuyền trong sớm hoàng hôn

1:58

lặng lẽ trườn ra biển.

2:01

Mẹ tôi, Mai, mới 18 tuổi

2:03

khi ba của mẹ mất --

2:05

đã lập gia đình, một cuộc hôn nhân sắp đặt trước,

2:07

đã có hai cô con gái nhỏ.

2:10

Với mẹ, cuộc đời cô đọng vào nhiệm vụ duy nhất:

2:13

để gia đình mẹ trốn thoát

2:15

và bắt đầu cuộc sống mới ở Úc.

2:18

Mẹ không bao giờ chấp nhận được

2:20

là mẹ sẽ không thành công.

2:22

Thế là sau bốn năm, một trường thiên đằng đẵng hơn cả trong truyện,

2:25

một chiếc thuyền trườn ra biển

2:27

ngụy trang là thuyền đánh cá.

2:30

Tất cả những người lớn đều biết các rủi ro.

2:33

Nỗi sợ hãi lớn nhất là cướp biển,

2:35

nạn cưỡng hiếp, và cái chết.

2:37

Như hầu hết người lớn trên thuyền,

2:39

mẹ tôi mang theo một chai thuốc độc nhỏ.

2:43

Nếu chúng tôi bị bắt, đầu tiên là em tôi và tôi,

2:46

rồi mẹ và bà sẽ uống.

2:50

Kí ức sớm nhất tôi nhớ được là từ cái thuyền --

2:52

tiếng động cơ đều đều,

2:54

mạn tiền con thuyền chìm vào mỗi đợt sóng,

2:57

chân trời mênh mông trống trải.

3:00

Tôi không nhớ lũ cướp biến đã đến rất nhiều lần,

3:03

nhưng bị lừa bỏ đi bởi sự dũng cảm

3:05

của những người đàn ông trên thuyền,

3:07

hay là khi máy tàu bị chết

3:09

và không khởi động được trong suốt sáu tiếng đồng hồ.

3:12

Nhưng tôi nhớ được ánh đèn từ giàn khoan dầu

3:14

ngoài bờ biển Malaysia

3:16

và một anh thanh niên đã quỵ ngã rồi qua đời,

3:19

cái kết của cuộc hành trình là quá sức chịu đựng với anh,

3:22

và quả táo đầu tiên tôi được nếm,

3:24

quả táo mà công nhân trên giàn khoan dầu cho tôi,

3:27

Không có quả táo nào ngon được đến thế.

3:32

Sau ba tháng trong trại tị nạn tập trung,

3:34

chúng tôi đặt chân tới Melbourne.

3:36

Và mảnh ghép tiếp theo của bức tranh

3:38

là về bốn người phụ nữ, ba thế hệ

3:41

cùng nhau định hình cuộc sống mới.

3:44

Chúng tôi định cư ở Footscray,

3:46

vùng ngoại ô cho dân lao động

3:48

trong đó dân số là các tầng lớp người nhập cư.

3:51

Không như những vùng ngoại ô ổn định cho giai cấp trung lưu,

3:53

mà tôi không hề biết là có tồn tại,

3:55

chẳng có tí quyền lợi nào ở Footscray.

3:58

Mùi từ các cửa hàng đến từ khắp thế giới.

4:01

Và những mảnh tiếng Anh đứt quãng

4:03

trong cuộc hội thoại giữa những con người

4:05

có duy một điểm chung,

4:07

họ đang bắt đầu lại từ đầu.

4:10

Mẹ tôi làm việc trong trang trại,

4:12

rồi trong dây chuyền sản xuất ô tô,

4:14

làm việc tuần sáu ngày, hai ca.

4:16

Thế mà mẹ vẫn kiếm ra thời gian học tiếng Anh

4:19

và lấy bằng công nghệ thông tin.

4:21

Chúng tôi rất nghèo.

4:23

Từng đồng tiền đều được cân nhắc

4:25

và tiền học thêm tiếng Anh và toán

4:27

được đặt riêng ra

4:29

bất kể việc khoản nào phải trừ bớt đi,

4:32

thường thì đó là quần áo mới;

4:34

quần áo chúng tôi lúc nào cũng là đồ cũ.

4:36

Hai đôi tất để đi học,

4:39

mỗi đôi để che lỗ thủng trên đôi kia.

4:41

Một bộ đồng phục dài tới mắt cá,

4:43

vì phải dành mặc đến sáu năm.

4:47

Thỉnh thoảng, dù ít, tôi nghe thấy tràng chế giễu xé lòng

4:49

"đồ mắt hí"

4:51

và thỉnh thoảng có hình vẽ trên tường:

4:53

"Lũ châu Á, cút về nhà."

4:55

Về nhà ở đâu?

4:57

Có chút gì cứng lại trong tôi.

5:00

Niềm quyết tâm tụ lại

5:02

và một giọng lặng lẽ nói, "Tôi sẽ đi vòng qua mọi trở ngại."

5:06

Mẹ tôi, em gái và tôi

5:08

ngủ chung trên một chiếc giường.

5:11

Mẹ tôi tối nào cũng kiệt sức,

5:13

nhưng chúng tôi kể cho nhau nghe chuyện trong ngày

5:15

và nghe tiếng bà tôi

5:17

đi lại quanh nhà.

5:19

Mẹ tôi bị bao nhiêu ác mộng

5:21

về chiếc thuyền.

5:24

Nhiệm vụ của tôi là thức đến khi mẹ bị ác mộng hành hạ

5:27

để gọi mẹ dậy.

5:30

Mẹ mở cửa hàng máy tính

5:32

rồi học nghề chuyên viên thẩm mỹ

5:34

và mở một cơ sở kinh doanh khác.

5:36

Và rồi bao người phụ nữ đến kể câu chuyện của họ

5:38

về những gã đàn ông không thể hòa nhập với cuộc sống mới,

5:40

giận dữ và cứng nhắc,

5:42

và những đứa trẻ bấn loạn giữa hai thế giới.

5:45

Chúng tôi kiếm tìm trợ cấp và những nhà tài trợ.

5:48

Các trung tâm được thành lập.

5:50

Tôi sống trong hai thế giới song song.

5:52

Trong một thế giới, tôi là học sinh gốc Á điển hình,

5:56

đòi hỏi khắc nghiệt từ chính mình.

5:59

Trong thế giới kia, tôi vướng mắc trong những mảnh đời bấp bênh,

6:02

bị tổn thương bi thảm vì bạo lực,

6:04

nghiện ngập và cô quạnh.

6:07

Nhưng qua năm tháng rất nhiều em đã được giúp đỡ.

6:09

Và vì công tác đó, khi tôi là sinh viên luật năm cuối,

6:12

tôi được bầu là Thanh niên Úc của năm.

6:15

Và tôi bị phóng

6:17

từ mảnh ghép xếp hình này sang mảnh khác,

6:19

nhưng chúng không ghép vừa với nhau.

6:21

Tan Le, cư dân vô danh ở khu Footscray,

6:23

giờ là Tan Le, người tị nạn và hoạt động xã hội,

6:27

được mời nói chuyện ở các địa điểm cô chưa bao giờ nghe tới

6:30

được mời vào những nhà mà cô chưa bao giờ tưởng tượng được

6:32

là có tồn tại.

6:34

Tôi không biết các qui trình.

6:36

Tôi không biết cách dùng thìa dĩa.

6:39

Tôi không biết nói chuyện về rượu.

6:42

Tôi không biết nói về cái gì hết.

6:46

Tôi muốn rút về cái lề thói hàng ngày và sự dễ chịu

6:49

của cuộc sống trong khu ngoại ô không ai hay biết --

6:52

người bà, người mẹ và hai con gái

6:55

kết thúc mỗi ngày như bao ngày trong suốt 20 năm,

6:58

kể cho nhau nghe chuyện trong ngày

7:00

rồi thiếp ngủ,

7:02

ba người chúng tôi vẫn chung một giường.

7:06

Tôi bảo mẹ là tôi không thể làm được.

7:10

Mẹ nhắc tôi là bấy giờ tôi cũng bằng tuổi mẹ

7:13

khi chúng tôi lên thuyền.

7:16

Nói 'không' chưa bao giờ là một lựa chọn.

7:19

"Cứ làm đi," mẹ nói,

7:21

"và đừng cố trở thành người khác."

7:24

Thế là tôi nói về nạn thanh niên thất nghiệp và giáo dục,

7:27

và về những người bị xã hội cách li, bị mất quyền lợi và bỏ rơi.

7:30

Và tôi càng nói thật lòng,

7:32

tôi càng được mời nói nhiều.

7:35

Tôi gặp những người từ mọi tầng lớp xã hội,

7:38

rất nhiều người đang làm việc họ yêu thích,

7:40

sống tại ranh giới của cơ hội.

7:43

Và dù tôi tốt nghiệp,

7:46

tôi nhận ra rằng tôi không thể yên phận trong nghề luật.

7:49

Bức xếp hình cần một mảnh nữa.

7:52

Và cùng lúc tôi nhận ra

7:55

rằng làm kẻ ngoại đạo cũng được thôi,

7:57

người mới đến,

7:59

mới hiện diện --

8:01

và không chỉ là được thôi,

8:03

mà là một điều ta cần biết ơn,

8:05

có thể là một món quà từ chiếc thuyền.

8:08

Bởi vì làm người đứng phía trong

8:10

có thể dễ bị thu hẹp tầm nhìn,

8:12

có thể dễ dàng

8:14

chấp nhận những định kiến trong khu vực của bạn.

8:17

Giờ đây tôi đã bước ra ngoài 'vùng an toàn' của mình đủ

8:20

để biết rằng, vâng, thế giới có thể sụp đổ

8:22

nhưng không theo cách bạn sợ hãi đâu.

8:25

Những khả năng mà trước đây sẽ không được cho phép

8:27

được khuyến khích rất nhiều.

8:29

Có một nguồn năng lượng ngoài đó,

8:31

một niềm lạc quan khôn nguôi,

8:33

một sự pha trộn kì lạ của sự khiêm nhường và liều lĩnh.

8:36

Thế nên tôi đi theo linh cảm của mình.

8:38

Tôi thu thập được một đội nhỏ

8:41

với chúng tôi cái tựa "Không làm được đâu"

8:43

là một thử thách hấp dẫn không cưỡng được.

8:46

Trong suốt một năm chúng tôi không một xu dính túi.

8:48

Hết ngày, tôi làm một nồi súp khổng lồ

8:50

để chúng tôi cùng ăn.

8:52

Chúng tôi làm việc đến đêm khuya.

8:55

Hầu hết ý tưởng của chúng tôi đều điên khùng,

8:57

nhưng vài ý tưởng vô cùng tuyệt vời,

8:59

và chúng tôi tạo ra đột phá.

9:02

Tôi quyết định chuyển tới nước Mỹ

9:04

sau có một chuyến đi.

9:06

Lại là linh cảm.

9:08

Ba tháng sau tôi chuyển địa điểm

9:10

và chuyến phiêu lưu lại tiếp diễn.

9:13

Trước khi tôi kết thúc,

9:15

hãy đế tôi kể cho các bạn về bà tôi.

9:18

Bà lớn lên trong thời kì

9:20

mà đạo Khổng là chuẩn mực xã hội

9:22

và quan lại địa phương có quyền sinh quyền sát.

9:25

Cuộc sống đã là như vậy trong hàng thế kỷ rồi.

9:28

Ba của bà mất ngay sau khi bà ra đời.

9:32

Mẹ của bà một mình nuôi bà lớn.

9:35

Năm 17 tuổi, bà trở thành vợ hai

9:38

của một ông quan, mẫu thân ông quan này đánh đập bà.

9:41

Và dầu vấp phải sự không ủng hộ của chồng,

9:43

bà gây chấn động khi kiện ông ta ra tòa

9:46

và tự khởi tố,

9:48

và còn gây chấn động mạnh hơn khi bà thắng kiện.

9:51

(Tiếng cười)

9:53

(Vỗ tay)

9:57

"Không làm được đâu" bị chứng minh là sai.

10:03

Tôi đang tắm trong một phòng khách sạn ở Sydney

10:06

vào thời khắc bà mất

10:08

cách đó 600 dặm, ở Melbourne.

10:11

Tôi nhìn qua tấm kính cửa

10:13

và thấy bà đứng ở bên kia

10:16

tôi biết bà đã đến để tạm biệt tôi.

10:18

Vài phút sau mẹ tôi gọi điện.

10:21

Vài ngày sau,

10:23

chúng tôi đến một ngôi chùa đạo Phật ở Footscray

10:25

và ngồi quanh quan tài của bà.

10:27

Chúng tôi kể chuyện cho bà

10:29

và cam đoan với bà là chúng tôi luôn ở bên bà.

10:32

Lúc nửa đêm một nhà sư đến

10:35

và bảo chúng tôi là ông phải đóng quan tài rồi.

10:38

Mẹ bảo chúng tôi cảm nhận tay bà tôi.

10:41

Mẹ tôi hỏi nhà sư,

10:43

"Tại sao tay mẹ tôi ấm thế

10:45

mà cả người lại lạnh ngắt?"

10:48

"Bởi vì từ sáng các chị đã cầm tay bà," ông nói.

10:52

"Các chị không hề buông tay."

10:57

Nếu có một nguồn lực trong gia đình chúng tôi,

10:59

nguồn ấy truyền qua những người phụ nữ.

11:01

Bởi vì chúng tôi là ai và cuộc đời đã định hình chúng tôi như thế nào,

11:04

giờ chúng tôi có thể thấy rằng

11:06

những người đàn ông mà có thể đã đi vào cuộc đời của chúng tôi

11:08

sẽ ngăn trở chúng tôi.

11:10

Thất bại sẽ đến một cách dễ dàng.

11:13

Giờ đây tôi cũng muốn có con,

11:15

và tôi băn khoăn về con thuyền.

11:18

Có ai muốn con của họ phải trải qua con thuyền ấy?

11:21

Nhưng tôi sợ đặc quyền đặc lợi,

11:23

sợ cuộc sống thoải mái,

11:25

sợ quyền sở hữu.

11:27

Liệu tôi có thể cho con tôi một mạn thuyền trong cuộc đời,

11:29

mạnh mẽ chìm vào mỗi đợt sóng,

11:32

tiếng động cơ đều đều không đứt,

11:35

chân trời mênh mông

11:37

không hứa hẹn điều gì cả?

11:39

Tôi không biết.

11:41

Nhưng nếu tôi có thể cho điều đó

11:43

và vẫn thấy con tôi yên bình vượt qua,

11:45

tôi sẽ cho con tôi.

11:48

(Vỗ tay)

12:00

Trevor Neilson: Và vâng, mẹ của chị Tan hôm nay cũng ở đây

12:03

ở hàng ghế thứ tư hay năm.

12:06

(Vỗ tay) .....

Tố Trần (chuyển tiếp)

____________________________________________________________________________