Author: Nguyễn Thị Yêu Thương
Nhớ hồi nhỏ mỗi lần xin tiền Ba mua sách đọc, Ba hay gạt phăng và nói: “Mua làm gì cho uổng tiền, viết mà đọc đi con!” Làm con nhỏ đứng tò te, ngẩn ngơ không biết phải làm sao? Và có lẽ cũng nhờ đó mà đến ngày nay tôi cứ lẩn thẩn hay viết lách lung tung, động lực thúc đẩy tôi viết có lẽ vì Ba không cho tiền để mua sách đọc hay chính mình đôi khi có những tư tưởng cứ muốn đem ra giải baỳ lên trang giấy? Ba tôi đã mất từ lâu, có những bài tôi viết từ khi ông còn sống và đã được đăng báo Chiêu Dương, Việt Luận những năm 83-84 nhưng có lẽ lúc đó tôi còn mắc cỡ, chưa dám khoe khoang ai cả, ngay chính đưa cho Ba tôi đọc tôi cũng không dám. Đến khi ông mất đi tôi vẫn không có dịp trình cho ông xem những giòng chữ lời văn của mình. Nay thì tôi không còn thấy mắc cỡ, e ngại nữa, không phải vì viết hay hơn, cũng không phải vì được mọi ngươì biết đến nhiều hơn. Có lẽ là vì khi tuổi đời chồng chất lên cao, con người ta tự dưng thấy mọi việc trở nên bình dị, đơn giản hơn xưa, có những việc ta không còn coi là quan trọng, ghê gớm nữa, thế thôi.
Nhắc đến ba tôi là nhắc đến những ngaỳ còn bé vì khi lớn lên trí nhớ của tôi lại không còn mấy hình ảnh về Ba tôi nữa. Có lẽ lúc đó là khi chính quyền miền Nam đã bị lật đổ, Ba tôi đã bắt đầu những chuyến phiêu lưu xa nhà, xa gia đình và lũ con cái lúc nhúc, lu bu. Khi ấy là khi Ba tôi đã không còn ‘hét ra lửa’ nữa, ông đã biến thành một con Rồng chỉ nhả khói, phà hơi ấm đôi khi mà thôi. Dạo ông lẫy lừng một thuở là khi ông còn đương thời tại chức, uy quyền một bậc. Đã hơn bốn mươi năm qua là ít.

Chẳng phải chuyện Tôi Đi Học của Thanh Tịnh… Mỗi năm khi lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây trôi bàng bạc, mẹ tôi âu yếm nắm lấy tay tôi và dẫn tôi đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường naỳ tôi đã đi lại lắm lần… thơ mộng và lênh láng tình cảm vang danh trong làng văn học Việt Nam. Mà là chuyện Tôi Không Muốn Đi Học! Không phải tự nhiên tôi không muốn đi học đâu, chỉ vì còn nhỏ quá mà. Trong khi thằng em út ở nhà nhởn nha, nhởn nhơ được tâng tiu, ẳm bồng thì tôi đã phải lồm cồm bò dậy mỗi sáng cắp sách đến trường. Thiệt là không công bằng tí nào! Từ cái ý tưởng phải tranh đấu cho chính mình quyền lợi công dân căn bản tôi cứ nhấp nha nhấp nhỏm đi đến trường và… lê lết đi về nhà, ngang nhiên tự tại, coi như không có gì là sai trái cả. Nghĩa là tôi đã biết cách bỏ học ngang xương từ thuở còn bé tí teo!
Lúc ấy nhà còn sung túc, Ba tôi đang làm Thanh Tra Bộ Tài Chánh. Sở làm của ông nằm trên đường Hồng Thập Tự cách nhà tôi không xa lắm và cách trường mẫu giáo của tôi cũng không xa lắm. Vì còn khá giả nên nhà còn người làm lung tung. Ý là vậy mà tôi vẫn bị đẩy đi học sớm như thường!!! Mỗi sáng, sau khi đánh răng rửa mặt cho tôi và thay quần áo xong là chị Tư giúp việc âu yếm nắm lấy tay tôi dẫn đi trên con đường Hồng Thập Tự đến trường ở đường Trần Quý Cáp. Với cái bước chân nhỏ nhắn của một đứa bé, tôi nhớ con đường Hồng Thập Tự thật là vĩ đại và mênh mông, xe cộ tấp nập và được xem như là đại lộ. Đứng ở bên nay đường mắt nhìn không hết đến tận bên kia, vô tận và xa tít. Đoạn đường từ nhà đến trường phải qua hai con đường, Hồng Thập Tự và Cao Thắng. Đường Cao Thắng thì nhỏ hơn nên không coi là quan trọng, tôi đã liệt kê nó vào hàng bé. Số là, cứ mỗi sáng chị Tư dẫn tôi đi học qua hai con đường để đến trường. Vậy đó mà khi quay lưng vòng trở về nhà chị đã sững sờ, hoảng kinh lúc mở cửa và nhìn thấy tôi đứng lẳng lặng sát ngay sau mình! Chẳng nói, chẳng rằng tôi cứ đi sát gót chân chị để về nhà và không đi học! Tôi ngoan ngoãn theo lời của người lớn là đánh răng, rửa mặt và thay quần áo. Xong, ăn sáng với bánh mì chấm ly sữa nóng pha bằng sữa Ông Thọ trong lon rồi lửng thửng theo chân chị Tư đến trường. Và chẳng nói chẳng rằng tôi đã im lìm đi theo chân chị Tư về đến nhà, không có gì là ầm ĩ cả!
Tiếng chị Tư vừa tức tối vừa buồn cười vang lên phân trần với má tôi:
- Cô Ba! Coi kìa! Cô Út đi dzìa nữa rồi kìa! Làm sao đây cô Ba! Con dẫn cô Út dzô đến tận cửa trường rồi mới quay dzìa vậy mà cũng không xong! Con không đưa cô Út đi nữa đâu…

Đó là những giai đoạn đầu khi tôi phải đi học. Má tôi đã hết hồn, tảng kinh khi thấy tôi bấm chuông nhà và bước vào cửa không lâu sau khi chị Viên. Cả nhà phục lăn cái tính cứng đầu cứng cổ và gan dạ của tôi… và má tôi thì lắc đầu ngao ngán hỏi thất thanh:
- Trời đất, làm sao đi về nhà được? Làm sao con băng qua đường?
Tôi đã ngang nhiên thỏ thẻ trả lời:
- Con nhờ chú lính nắm tay dắt qua …

Được ba chở đến trường, tôi không có cách gì hơn là bước vô lớp học mà thôi. Nhưng đôi khi cái tư tưởng trốn học lại nẩy lên thỉnh thoảng trong đầu và vậy là tôi bắt đầu giở trò. Trước khi bước xuống xe tôi có vẻ như buồn buồn làm sao, thiểu não lê bước đến cổng trường. Đứng dựa cổng, đôi mắt tôi có lẽ đã đượm những tia ưu sầu thê lương, rươm rướm nước mắt đến nổi ba tôi phải động lòng, quay ngược xe trở lại, mở cửa ngoắc tôi bước lên xe chở theo ông đến sở làm. Chu choa ơi, không gì sung sướng bằng, đó là một trong những giây phút hạnh phúc nhất của tôi dạo ấy! Không phải đi học mà lại được theo ba đến văn phòng để ngồi chơi và được các cô thư ký tưng tiu, cưng chìu… tha hồ mà nhỏng nhẻo và yêu sách! Vì là con gái cưng của ông Thanh Tra cơ mà, còn gì bằng! Ba tôi có một bàn giấy riêng, bệ vệ và văn phòng thì trang trọng oai nghi còn tôi thì được ngồi ở bàn cô thư ký kế bên, nhỏ nhắn bé tí nhưng vẫn thấy mình oai vô cùng, cũng đem giấy viết ra vẽ rồng vẽ rắn cả buổi không chán.

- Má, sao con Thu không thức dậy mà cũng không nhúc nhích gì cả. Nó có sao không kìa!
Má tôi lắc đầu ngao ngán, thiệt là khổ, bà lại phải đương đầu với cái cứng đầu cứng cổ của con nhỏ nữa rồi:
- Cứ thay quần áo nó ra đi, chút nữa là nó dậy thôi, coi chừng trễ giờ đi học đó.
Thế là ông anh kế, Bình, và Kim hì hục chồng quần áo vào cái cơ thể đơ như khúc gỗ của tôi. Tay chân tôi nhất định không buông thả, mắt thì nhắm kín không chịu mở. Miệng thì nín thin thít, không la không hét câu nào. Cứ để mặc cho ai muốn làm gì thì làm, miễn là làm được thì thôi, tôi không thèm chống cự, vùng vẫy hoặc la hét mà chỉ im lặng… cứng đơ cứng còng, không cong chân cong tay không nhúc nhích… Hai tên kia thì nhất chí phải mặc quần áo cho tôi nên cuối cùng cũng xong phận sự. Nhưng tôi vẫn không thèm mở mắt ra hoặc ngồi dậy. Đã đến giờ đi học mà tôi chưa xong. Thế là thoát nạn! Tôi đã không phải đi học ngày khai giảng và kế tiếp những ngaỳ sau tôi cứ làm cho trễ giờ ra thì chu toàn ngay. Cả năm đó tôi được ở nhà, hú viá! Đâu có sao đâu, vì khi khai giảng trường công, tôi vào học lớp một ngon ơ, được bảng danh dự đều đều, đứng đầu lớp một cách dễ dàng nhờ đã học qua lớp mẫu giáo trường tư cả hai năm trước! Tôi nhớ cứ mỗi tháng anh chị em tôi đứa nào được bảng danh dự thì để dành đó để đem ra khoe với ba và được ba tôi thưởng cho. Ngay chính như đem ra khoe với bác Lê Công Chất, bạn thân của ba, và là Thứ Trưởng Bộ Nội Vụ uy danh thời đó cũng làm tụi tôi háo hức lắm. Mỗi khi bác Chất đến nhà là cảnh sát giao thông, quân cảnh đón đường, chặn xe ở hai đầu bảo vệ an ninh vậy mà tôi đã được bác ôm vào lòng, đã hỏi han tường tận mấy anh chị em tôi và cho quà thưởng khi chúng tôi đưa khoe những tấm bảng danh dự thời đó. Ngay bây giờ, những đứa con tôi có vẻ coi thường những món quà nho nhỏ tôi cho chúng nhưng thuở còn thơ tôi thấy mình rất hãnh diện và sung sướng chỉ khi được vuốt đầu khen giỏi và cho một cái bánh, cây kẹo là quý vô cùng.

Những ngày hè nắng cháy da ở rẫy làm nông dân của tụi tôi chẳng biết có đem lại lợi ích gì cho ba má tôi không nhưng chúng tôi đã học được nhiều kinh nghiệm sương gió và cũng cảm thấy vui vẻ, yêu đời như thường. Cái đức tính đó có lẽ nhờ di truyền của cả ba và má tôi. Hai người sinh thành ra chúng tôi đã phải daỳ dạn mưa nắng, trãi qua bao nhiêu gian truân gian khổ, qua biết bao thăng trầm của đất nước. Từ thời Pháp thuộc, qua đến chiến tranh Nhật, qua đến Việt Minh, Hoà Hảo, giặc giã miền Nam, Ba Cụt… Qua đến cộng sản, tự do, vượt biên và di tản. Cuộc đời của những nạn nhân thời cuộc.
Tôi nhớ nhất những buổi chiều, trời nhá nhem tối, lá cây xào xạc ngoài sân. Ở rẫy mà, làm gì có điện, đôi khi nhờ bình phát điện thì cũng có ngày sáng sủa chút ít. Phần đông thì thắp đèn dầu hoặc đèn cầy. Những ngọn đèn dầu le lói trong mái nhà tranh vách lá toả ánh sáng yếu ớt lên vách, lên tường trong không gian tối mịt mùng ở vùng cao nguyên gió lạnh bao giờ cũng làm tôi ngờ ngợ những tình cảm khó diễn tả. Ba tôi hay nấu chè ỉ. Hình như chỉ có người miền Nam là biết món chè naỳ. Chỉ là những viên bột nếp vo tròn thả trong nước đường, sang trọng lắm mới có nước cốt dừa hoặc rải rác những hột mè tán nhuyễn trên mặt. Còn không thì chỉ là những viên chè ỉ trong chén nước đường thẻ vàng sóng sánh đơn giãn. Nhìn cái dáng lom khom của ba, loay hoay xoe tròn những viên bột thả vào nồi trong gian bếp thấp lè tè của căn nhà tranh hở hang tứ tung, gió luà qua khẻ vách lá từng cơn, bên cái bếp khói lên mịt mù, lửa reo tí tách vàng tươi của củi rừng mà không ngờ rằng đã có một thời ông oai danh lừng lẫy.

Chúng tôi ngồi ăn chè ỉ quay quần bên bàn cờ tướng giữa ba và chú Hai. Bên trong nhà tranh thì khói ung muỗi tuôn tuôn cuồn cuộn những ngụm đen ngòm cuả hương củi rừng. Mặt mũi đứa nào cũng lem nhem vì khói cay mắt, ngộp hơi, nhưng vẫn đỡ hơn phải tranh đấu với những con muỗi rừng to gần bằng con kiếng! Tôi nhớ lần đầu tiên khi nhìn thấy con cuốn chiếu mập lù, tròn xoe và con bọ xít, con bọ cạp miền cao nguyên là đã hết hồn, hết viá. Chúng to gấp đôi, gấp ba những thứ ấy ở miền thôn quê phía Tây. Chúng tôi ngồi xem, ngoài trời tiếng côn trùng, ve sầu nỉ non vang vang và say mê với tiếng con cờ gỗ đặt chồng lên nhau, lộc cộc nghe thật vui tai khi chú Hai hăng hái ăn một hơi những con cờ của ba ngon lành. Đối với chú Hai thì ba không dám hung dữ nhưng đôi khi anh Trung chơi với ba mà có lỡ bắt chước chú Hai, chồng côm cốp con xe đỏ ăn con pháo xanh của ba khoái trá hí hửng chừng vài lần là coi chừng ba sẽ đứng dậy lấy nguyên bàn cờ khõ lên đầu anh Trung cái tội dám chọc quê ba, qua mặt mà không sợ bị la! Chừng vài bận là anh Trung hết dám hùng hổ ăn cờ côm cốp mà chỉ đặt nhẹ nhàng từng con cờ một xuống mặt bàn nhưng miệng thì vẫn không tránh khỏi cái cười khoái trí của kẻ hậu bối có cơ hội làm le với đám em đang ngồi ăn chè chầu rìa.

Nhân Ngày Nhớ Ơn và giỗ Ba (Father’s Day)
September 2008
NTYT.
No comments:
Post a Comment