TƯỞNG QUÊN TUỔI THƠ .

Author : Đào Thanh Hòa   


Má tôi là người khó nuôi con !
Lúc ngoại tôi còn sống , tôi thường nghe ngoại tôi kể chuyện má hồi trẻ , má tình cờ lượm được cái rổ đựng kim chỉ ngũ sắc . Đó là cái rổ mà những người sinh con ra không nuôi được , họ nhờ đến tay thầy pháp ếm bùa vào đó . Người ếm đặt cái rổ trên đường đi , chỗ dễ nhìn thấy nhất . Ai bất phước bắt gặp cái rổ , không biết mang về nhà dùng là coi như nhận cái khó nuôi con vào mình . 

Má tôi có chồng , đứa con đầu lòng chưa kịp tượng hình đã mất . Người thứ ha i, sinh ra cả tháng trời khóc ngằn ngặt cũng rời khỏi vòng tay của má . Một thời gian khá lâu má có được anh Hạnh . Anh tôi tuổi dần , mập mạnh đáng yêu mang đến cho má tôi bao nhiêu là hy vọng ! Mỗi lần kể về anh , bao giờ má cũng cứ bần thần như đang nhìn thấy anh trước mặt . Rồi chiến tranh khốc liệt kéo tới , cả thôn Hưng Thạnh dạt lên Kiển hàn để tản cư . Ở đây , một trận dịch bi thảm tràn qua đã làm bao trẻ con bỏ thân lại nơi này , trong đó có cả anh tôi ... Mấy lần sinh nở rồi cũng như không . Má  cứ thơ thẩn như người mất hồn .

Sáu năm sau , má  sinh tôi và tiếp đến là em Thuận . Ba tôi vắng nhà , tôi và em lớn lên trong sự chăm nom vất vả khó khăn của má . Nhưng có lẻ cái vận khó nuôi con chưa chịu buông tha cho má , năm em Thuận được ba tuổi , em bị phong đòn gánh và đột ngột qua đời.

Ngọn đèn dầu leo lét trong một đêm mùa hè nực nồng , hình ảnh đứa em trai nhỏ bé mặc chiếc áo lãnh tím , nằm hấp hối trên giường với đôi mắt khép hờ , và má tôi ngồi bên em khóc vật vã đã in sâu trong trí óc non nớt của tôi lúc đó , mãi cho tới tận bây giờ ...

Tôi lớn lên trong nỗi âu lo phập phồng của má : Má luôn sợ có ngày tôi cũng như anh em tôi bỏ má mà đi  về một nơi nào khác .
Em Thuận được chôn trên một cái gò cao , xung quanh là ruộng muối thênh thang . Nghe lời mấy người già , khi chôn cất em Thuận , má phải nhờ đến dượng Sáu tôi - như là người ngoài - lo dùm . Nhiều năm trôi qua , má tôi kiêng , không dám lên thăm mộ em . Má tôi sợ em vương vấn theo về rủ tôi đi . Và tôi lúc còn nhỏ cũng hoàn toàn không biết em tôi nằm ở đâu.

Nỗi lo sợ ám ảnh không nuôi được con lớn đến mức ai bày gì để  giữ được tôi má cũng nghe . Theo lời ngoại , má đã giả đò "bán" tôi cho nhà một  người quen . 
Tôi được má dắt ra phố Gia Long mua cho một bộ đồ mới và một cái mũ nỉ màu xanh lá . 
Tôi vẫn nhớ hồi đó quanh chiếc mũ có làm sợi dây đánh con rít ,  tôi rất thích. 
Từ nhà tôi lên nhà ông bà Bá không xa lắm , má tôi dẫn tôi băng qua bến xe đến đường luồng gần nhất trên đường Bạch đằng là tới . Má nắm tay tôi giao cho ông bà Bá , nhắc tôi phải kêu ông bà  bằng ba má rồi vội vã đi như chạy ra khỏi con hẻm nhỏ . Tôi rớm nước mắt định chạy theo , nhưng sợ ông Bá nên chỉ đứng im , mân mê cái mũ nỉ trong tay và nhìn theo bóng má tôi dần dần khuất xa .

Đêm đầu tiên xa nhà , không có hơi ấm của má bên cạnh , nằm với bà Bá , tôi trằn trọc mã i. Dụi đầu vào cái gối mới thơm nức mùi lông não , tôi cứ khóc thút thít và ngủ mùi đi lúc nào chẳng hay .
Nhà ông bà Bá  không lớn hơn nhà tôi bao nhiêu , nhưng đồ đạt tủ giường rất đẹp và sang trọng . Nhà có cái sân rộng , xung quanh sân có mấy chậu cây nhỏ trồng thứ cây gì tôi cũng không biết , điều đó không lấy gì làm cuốn hút sự chú ý của một đứa trẻ hay táy máy như tôi .  Cả ngày tôi chỉ biết đi quẩn quanh trong sân một mình . Tôi nhớ nhà tôi quá ! Ngôi nhà nhỏ của tôi hồi đó phía  trước có cây keo , keo thường có  nhiều con sâu đầy lông lá , xui xẻo  đi ngang bị nó rớt xuống trúng người là nó ngứa không chịu được . Tôi bỗng thèm được nhai những trái keo mà tôi và tụi bạn xóm trong hái bằng khèo nèo , Cây keo nhà tôi nhiều trái lắm ! Những trái keo khoanh tròn , mỗi khi chín ăn rất thích , nó có vị ngọt chát khó tả . 

Ở nhà ông bà Bá , do sợ tôi bỏ chạy về nhà mình . thành thử cổng lúc nào cũng đóng kín . Ban ngày ông Bá đi làm , bà Bá coi nhà nấu ăn . Tôi tuyệt đối không được bước chân ra khỏi nhà . Và mỗi khi đứng trong sân nhà ba má mới nghe tiếng còi xe lửa , tôi lại nhớ đường rầy dọc theo sông Bạch Đằng . Như đã trở thành thói quen , khi chưa lên đây , chiều nào tôi cũng đứng trước nhà chờ nhìn thấy những đoàn tầu chạy qua . Những toa tầu khi trườn mình băng băng qua đường rầy thường hụ còi phụt khói đen nghịt . Đường rầy rung lên  nặng nề  làm những hàng cây gòn lá xanh sậm trồng dọc theo con đường cũng rung theo . Cả hàng cây dài cùng một lúc thi nhau đong đưa những trái gòn trông rất ngộ nghĩnh . Và những lúc như thế , tôi thường đứng sững trơ người ra nhìn mê mẩn đến kì lạ .

Khoảng một thời gian  sau , tôi cho là lâu lắm , nhưng má nói chỉ nửa tháng thôi - dì Sáu lên đón tôi về . Từ lúc đó , mọi người không còn gọi tôi bằng cái tên mà ba tôi đặt ra , gia đình gọi tôi bằng cái tên mới : con Xin , coi như tôi là đứa nhỏ được xin về nuôi .. Tôi phải gọi má tôi bằng dì chứ không được xưng hô như trước đây nữa . Ban đầu tôi vừa tủi thân vừa buồn nhưng mỗi khi gọi sai lại bị người lớn la , riết rồi tôi cũng quen , miễn sao tôi được ở trong ngôi nhà của mình và quan trọng tôi được ở bên má tôi .Có điều má lo nhất là  đã "làm phép" rồi mà tôi vẫn thường đau ốm quặt quẹo luôn . Chắc hẳn tôi là một trong những thân chủ thường xuyên , quen mặt của tiệm thuốc bắc Xuân Hòa Đường và Diệp Bảo Toàn trên đường Gia Long lúc ấy .

Một ngày , ngoại tôi mời ông thầy pháp tới . Tôi run rẩy hồi hộp đứng trước mặt ông . Ông thầy pháp có gương mặt hiền từ , điều đó làm tôi có phần yên tâm . Tay cầm nhánh lá nhúng trong chén rượu trắng , ông vung vẩy nhánh lá vào người tôi . Ông đọc lầm thầm những câu thần chú bí hiểm , tôi nghe mà không hiểu gì cả . Mà tôi chắc những người lớn đứng xung quanh lúc ấy cũng không hiểu như tôi . Sau đó , ông cho tôi đeo hai sợi dây niệt hai bên cổ tay . Một sợi khác vòng từ cổ xuống dưới nách , dây niệt này có cột một túi bùa lúc đó gọi là phái . Chẳng biết túi bùa đựng cái gì bên trong , tôi ngửi thử nghe như mùi thơm thơm của bông vạn thọ . Ông thầy pháp nói với má : đến năm tôi được mười hai tuổi , ông sẽ hạ phán và cởi bùa cho tôi .
Càng lớn , những trận đau bệnh càng thưa dần - không biết có phải nhờ tài của thầy pháp không - nhưng tôi vẫn còn ốm o lắm ! Tay chân lòng khòng loèo khoèo trơ cả xương .

Thế rồi cho đến năm tôi được tám tuổi , má  mới tính chuyện cho tôi đi học . Trường học đầu tiên của tôi do một anh trong xóm tên Diệu dạy . Cùng với đám trẻ nhỏ đồng trang lứa , tôi bắt đầu ê a mấy chữ cái đầu tiên .Tôi nhớ anh dạy chúng tôi học được chừng vài tháng ,  bất ngờ anh bị bắt lính nên lớp học phải đóng cửa .
Tôi được má xin vào học một nơi khác ...Trường tư thục Công Quán nằm trong con hẻm lớn , bên hông khu giải trí Bình Dân . Từ nhà tôi đến trường chỉ có mấy bước chân . Tôi  ôm cuốn vở vào ngực , chạy một hơi là tới nơi . Trường tôi học có cây bàng to , rợp bóng mát . Lá bàng xanh cứng và những trái bàng chín nhai ngòn ngọt dễ chịu . Vào giờ ra chơi , mấy đứa học trò nhỏ chúng tôi thường tụ tập dưới gốc cây để chơi ô làng , bắn dây thun hay nhảy lò cò . Tụi con trai thích chơi bắn bi và tạt lon . Đôi khi , cả trai lẫn gái cùng chơi chung trò chơi năm mười . Những trò này bây giờ hiếm thấy trẻ con nào còn chơi nữa . 

Trong sân còn có cây trứng cá , trái nhiều vô kể . Mỗi lần trời mưa , trứng cá chín đỏ rụng tràn mặt đất . Lũ học trò chúng tôi thi nhau lượm bỏ đầy túi áo . Vừa ăn chúng tôi vừa ném vỏ trứng cá vào nhau la chí chóe . Nhiều lúc mải mê quên cả vô học , thầy phải xách roi ra rượt cả đám mới nháo nhào tranh nhau vào lớp . Hấp dẫn nhất vẫn là hai cái xích đu . Hể tiếng kẻng ra chơi vừa vang lên là cả lũ ùa chạy ra giành lấy . Trên thanh gỗ bắt ngang hai sợi dây , đứng trên đó , tay nắm chặt hai sợi dây treo , chúng tôi mặc sức mà nhún cho thân người bay vút tận xa ...

Trường học cũng chính là nhà ở của vợ chồng thầy Địch và cô Oanh . Trường chỉ có hai phòng . Lớp học hồi đó thật đặc biệ t: Vỡ lòng , lớp năm , lớp tư ngồi chung với nhau .Thầy dạy hết nhóm này , cho nhóm đó chép bài lại quay sang dạy nhóm khác . Thầy rất vui tính , thầy  hay chọc chúng tôi cười và còn dạy chúng tôi hát . Cô cũng thường kể chuyện cho chúng tôi nghe , nhưng cô nghiêm và hay phạt mấy trò ưa phá phách , lười học bài . Mấy đứa con trai đứa nào cũng sợ cô . Đôi khi , tôi vẫn như còn nghe thấy bài tập đọc đầu tiên khi chúng tôi vừa biết ráp hai chữ cái lại với nhau . Cả lớp thích thú ngồi ưởn ngực , khoanh tay đặt lên bàn ngay ngắn , theo nhịp đập cây thước bảng của cô ,  cùng gân cổ lên , đứa nào cũng cố đọc thật to : 

"Kỳ nghỉ hè
Ta về quê
Nhà ta ở
Mé bờ đê
Ở nhà có
Mẹ cha ta
Cô và bà
Quý ta quá
Mẹ đi chợ
Cha ra ga
Bà ở nhà
Để giữ bé...
Khi thư thả
Ta ra đê
Đi thả bê
Nghỉ là thú..." 

Thỉnh thoảng , vào những chiều cuối tuần , khi mặt trời còn hắt lên một vạt nắng mỏng ở góc sân , thầy Địch  mang cây đàn violon nhỏ nhắn , bóng lộn ra tập cho học trò hát . Xếp vở vào hộc bàn , lũ học trò bé con lại có dịp há những cái miệng vô số răng sún ra mà hát theo tiếng đàn dìu dặt của thầy . Bài hát ấy , tôi khó mà quên được giai điệu của nó , tuy nhiên thời gian gần năm mươi năm trôi qua , lời bài hát cũ chỗ nhớ chỗ quên:

"Quê nhà tôi , chiều khi nắng êm đềm...Bao người ra ...ngồi hay đứng bên thềm dịu dàng con mắt trông về phía trời xa..." 

Cũng tại ngôi trường đơn sơ năm nào , một đứa bé gái con của bà hàng cơm như tôi , ngoài lũ bạn ngây ngô trong xóm , cũng được mấy đứa con nhà khá giả ở đường Gia Long làm bạn . Thân thiết thì có ba chị em Võ Hồng , Tâm và Lý ở tiệm vải Trung Thành . Bạn Hưng tiệm vải Càn Hưng , chị em Kim Anh - Kim Bình nhà hàng xén Minh Châu ... Thường , chúng tôi rủ nhau về nhà chơi đồ hàng hay chơi búp bê ... còn một số bạn nữa , sau 1975 chuyển đi đâu không rõ , nên tôi chẳng còn nhớ tên .

Và cho đến một ngày , Có lẻ thấy má tôi cứ mãi lo mua bán , trong khi trường đã "hết lớp" cho tôi học , cô Oanh gọi má lên trường , kêu má đưa giấy khai sinh của tôi để thầy cô làm hồ sơ đưa tôi vào trường tiểu học Nguyễn Huệ . Lúc bấy giờ cô mới ngỡ ngàng biết tôi không phải tên Xin như lâu nay cô vẫn gọi . Tất cả giấy tờ đều nhờ thầy Trắc , người thầy trẻ cũng cùng dạy học ở trường Công Quán giúp đỡ . Mỗi khi nhớ đến việc làm này của thầy cô cũ , tôi thật mang ơn thầy cô tôi biết bao nhiêu !

Tôi đã rời ngôi trường nhỏ có cây bàng xanh ngắt , có cây trứng cá dày đặt trái chín , cái xích đu quen thuộc , xa tiếng đàn violon của thầy tôi vào những chiều  cuối tuần tắt nắng ...và cùng với một số bạn khác tôi đến học ở ngôi trường mới .

Buổi học đầu tiên ở trường Nguyễn Huệ , trong bộ đồng phục quần xanh áo trắng , đứng xếp hàng với các bạn mới trước cửa lớp Ba D , khi cô giáo hướng dẫn điểm danh , tôi ngây người nghe cô gọi tên mình mà tưởng như tên của ai : Trần Thị Hòa ! Cái tên cúng cơm của tôi, cái tên mà có một quảng thời gian dài tưởng như bị lãng quên ...

Ps : Bài viết thật dể thương , nên đem về chia sẽ cùng bạn đọc ...

Mỹ Ái  (chuyển tiếp )