Friday, October 28, 2011

THÔI HIỆU VÀ "HOÀNG HẠC LÂU"


THÔI HIỆU
           黃鶴樓

           昔人已乘黃鶴去,
           此地空餘黃鶴樓。
           黃鶴一去不復返,
           白雲千載空悠悠。
           晴川歷歷漢陽樹,
           芳草萋萋鸚鵡洲。
           日暮鄉關何處是,
           煙波江上使人愁。


 Nhật mộ hương quan hà xứ thị
 Yên ba giang thượng sử nhân sầu

                         ***
 Quê hương khuất bóng hoàng hôn
 Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai
    .. 

Trong kho tàng thơ Đường , Hoàng hạc lâu của thi hào Thôi Hiệu (?- 754) là một tuyệt tác . Ngay cả khi thi hào Lý Bạch (701- 762) khi đến lầu Hoàng hạc , nhớ lại bài thơ ấy đã cảm thán : 

Nhãn tiền hữu cảnh đạo bất đắc
Thôi Hiệu đề thi tại thượng đầu
(Trước mắt có cảnh không nói được
Thôi Hiệu đề thơ ở trên đầu)
         

ĐÔI GIÒNG VỀ THI SĨ THÔI HIỆU ( Ts'ui Hao , Cui Hao):

Thi sĩ Thôi Hiệu ( 704? – 754) người Biện Châu ( hiện nay là huyện Khai Phong, tỉnh Hà Nam) , đậu Tiến Sĩ niên hiệu Khai Nguyên (725, đời Đường Huyền Tông) , làm đến chức Tư-huân viên-ngoại-lang . Thi sĩ Thôi Hiệu có bản tính lãng mạn , nhiều lần kết hôn và ly dị . Cùng thời với Vương Duy , ông gia nhập nhóm văn đoàn Kỳ Vương Lý Phạm . Thơ Thôi Hiệu phóng khoáng , tao nhã . Hai bài nổi tiếng của ông là khúc nhạc phủ Trường Can Hành và bài thơ Hoàng Hạc Lâu đã đưa ông lên đỉnh cao sáng chói của nghệ thuật thơ Đường . 
                 
                                  



 Hoàng Hạc Lâu - ( Thôi Hiệu )  

Tích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ
Thử địa không dư Hoàng Hạc lâu
Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản
Bạch vân thiên tải không du du

Tình xuyên lịch lịch Hán Dương thụ
Phương thảo thê thê Anh Vũ châu
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu!






Lầu Hoàng Hạc - bản dịch của Tản Đà

   Hạc vàng ai cưỡi đi đâu ?
   Mà đây Hoàng Hạc riêng lầu còn trơ
   Hạc vàng đi mất từ xưa
   Nghìn năm mây trắng bây giờ còn bay


   Hán Dương sông tạnh cây bày
   Bãi xa Anh Vũ xanh dầy cỏ non
   Quê hương khuất bóng hoàng hôn
   Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai

....





HOÀNG HẠC LÂU
Bản dịch của  : Ngô Tất Tố

 Người xưa cưỡi hạc đã cao bay ,
Lầu hạc còn suông với chốn này,
Một vắng hạt vàng xa lánh hẳn ,
Nhìn năm mây hạc vẫn vơ bay .


Vàng gieo bến Hán, ngàn cây hửng ,
Xanh ngát châu anh , lớp cỏ dầy .
Trời tối quê hương đâu tá nhỉ ?
Đầy sông khói sóng , gợi niềm tây .




Ta về như hạc vàng thương nhớ
Một thuở trần gian bay lướt qua

TTY

Hoàng Hạc Lâu
bản dịch của Vũ Hoàng Chương .


   Xưa cánh hạc bay vút bóng người
   Nay Lầu Hoàng Hạc chút thơm rơi
   Vàng tung cánh hạc, bay bay mãi
   Trắng một mầu mây, vạn vạn đời


   Cây bến Hán Dương còn nắng chiếu
   Cỏ bờ Anh Vũ chẳng ai chơi
   Gần xa chiều xuống, đâu quê quán ?
   Đừng giục cơn sầu nữa sóng ơi.








Hoàng Hạc Lâu  . 
Bàn dịch : Nhật Chiêu 

Chở tiên đi , cánh hạc vàng
Bỏ hư không lại còn Hoàng hạc lâu
Hạc vàng mất hút thiên thu
Để ngàn năm trắng mây từ từ trôi

Sông tình , cây Hán Dương tươi
Bờ Anh Vũ cỏ xanh ngời ngời xa
Quê hương đâu ? bóng dương tà
Trên sông khói sóng còn ta với sầu .

Quinhơn11 (sưu tầm & tổng hợp )

12 comments:

  1. Nhãn tiền hữu cảnh đạo bất đắc
    Thôi Hiệu đề thi tại thượng đầu...
    Lý Bạch

    ReplyDelete
  2. Chào bạn DO .
    QN thích thơ từ nhỏ , Bài đường thi này , nhiều năm trước , QN chỉ biết hai câu :

    Nhật mộ hương quan hà xứ thị
    Yên ba giang thượng sử nhân sầu

    Nhưng thích vô cùng , do một người huynh trưởng hay dùng , thấy thấm thía cho hoàn cãnh lưu lạc thuở đó , nên nhớ hoài .

    Giờ đọc được nguyên bài , mê quá , nên chia sẻ cùng bạn đọc . Hy vọng có bạn cũng thích nó như QN .
    Cám ơn Bạn đã viếng nhà .
    Thân mến ./QN

    ReplyDelete
  3. Không biết nhà thơ Huyền Chi có đọc thơ Thôi Hiệu hay không , nhưng bài thơ "Thuyền Viễn Xứ" của Huyền Chi cũng bàng bạc ý hai câu thơ trên:

    "Lên khơi sương khói một chiều
    Thùy dương rũ bóng tiêu điều ven sông
    Lơ thơ rớt nhẹ men lòng
    Mây trời pha ráng lụa hồng giăng ngang
    Có thuyền viễn xứ Đà Giang
    Một lần giạt bến qua ngàn lau thưa
    Hò ơi tiếng hát ngàn xưa
    Ngân lên trong một chiều mưa xứ người
    Đường về cố lý xa xôi
    Nhịp sầu lỡ bước tiếng đời hoang mang
    ...
    Chiều nay trên bến muôn phương
    Có thuyền viễn xứ lên đường lại đi "

    và đã được Phạm Duy phổ nhạc thành bài hát nổi tiếng Thuyền Viễn Xứ :
    "Chiều nay sương khói lên khơi
    Thùy dương rũ sóng tơi bời
    Làn mây hồng xa ráng trời
    Bến Ðà Giang, thuyền qua xứ người..."

    ReplyDelete
  4. chào bạn DO .
    Bạn họ Đỗ ?. không chừng bà con với QN đó nghen.

    QN đoán bạn cũng mê thơ giống QN rồi . QN lớn lên trong niềm đam mê .. sách , thơ ,nhạc . Rồi làm như nó vận vào người .. Dù bao nhiệu năm lăn lóc , mất mác nhiều thứ , nhưng chút vốn này thì còn nguyên , may quá , hú vía !

    Lúc ở Singapore , sáng sớm hay nghe phòng bên cạnh , ai đó mở bản nhạc "Thuyền viễn xứ " này , QN Nhớ hình như Lệ Thu hát . Nằm nghe mà cứ ray rứt ..nhớ .nhớ nhớ ...

    Nhiều năm trước QN có một kỷ niệm về hai câu thơ trong bài Hoàng hạc Lâu ở trên :

    Năm ấy ở Nhật, QN có vẽ một bức tranh , đơn sơ lắm bằng bút chì . Vẽ một cô gái đứng nơi bờ biển , nhìn về phía chân trời , hai vạt áo dài bay trong gió , dưới chân là những ngọn sóng vỗ bờ ...
    Vậy thôi , có vài nét , không là gì . Nhưng khi một cố nhân đề tặng hai câu thơ lên đó . thì như được thổi hồn vào , bức tranh đó trở nên sống động hẳn ...làm QN có cảm giác như như mình là tay họa sĩ lừng danh .. (ảo giác thôi, hahaha )

    Nhật mộ hương quan hà xứ thị
    Yên ba giang thượng sử nhân sầu ...

    Giờ thì bức tranh mất rồi ...người cũng đã xa,
    Nhưng mỗi lần đâu đó bắt gặp hai câu thơ này ... lòng vẫn xúc động .. Lạ ghê chưa nè .

    Vài dòng tâm sự . Thân mến
    QN11

    ReplyDelete
  5. Họ Đỗ là con cháu của Đỗ Phủ , đương nhiên phải yêu thích thơ .
    Xuân sắp về , đọc lại một bài Tuyệt Cú của Đỗ Phủ , người cùng thời với Thôi Hiệu:

    Tuyệt Cú
    Giang bích điểu du bạch
    Sơn thanh hoa dục nhiên.
    Kim xuân khan hựu quá
    Hà nhật thị qui niên?

    (Dịch Nghĩa :
    Sông xanh như ngọc,chim trắng mờ mờ
    Núi thắm tươi,hoa càng rực rỡ
    Trông cảnh xuân năm nay lại trôi qua
    Biết bao giờ là năm trở về )

    Trên nền nước biếc chim càng trắng.
    Hoa đỏ hơn nhiều nhờ lá cây.
    Xuân này có lẽ không về được,
    Vậy biết xuân nào về được đây?
    Thái Bá Tân dịch

    Nước biếc chim thêm trắng
    Nước xanh hoa tươi sao.
    Xuân này thôi đã quá
    Quê cũ về năm nao.
    Tôn Thất Uẩn dịch

    ReplyDelete
  6. Kính chào DO (con cháu của Đỗ Phủ)

    Wow, QN11 rất hân hạnh được đón tiếp con cháu của Đỗ Phủ viếng thăm nhà mình.

    Cám ơn DO đã cho đọc lại bài Tuyệt Cú, như nhắc lại nỗi lòng của chính mình, bấy giờ.

    Ngoài bài nầy ra, tôi cũng rất thích bài Xuân Vọng nữa:

    XUÂN VỌNG :
    Quốc phá sơn hà tại
    Thành xuân thảo mộc thâm
    Cảm thời hoa tiễn lệ
    Hận biệt điểu kinh tâm
    Phong hỏa liên tam nguyệt
    Gia thư để vạn câm (*)
    Bạch đầu tao cánh đoản
    Hồn dục bất thăng trâm.


    NGẮM CẢNH XUÂN

    Quốc gia tuy tan nát, nhưng sông núi vẫn còn
    Trong thành phố mùa xuân, cỏ cây rậm rạp
    Cảm động trước thời thế ấy, hoa rơi nước mắt
    Thương hận cảnh biệt ly kia, lòng chim rung động
    Suốt ba tháng liền gió lửa
    Nhận được thư nhà, quý như vạn lượng vàng
    Vuốt tóc bạc, thấy càng thêm ngắn
    Tóc lởm chởm, trâm cài mãi không xong.


    TRÔNG XUÂN

    Nước nát còn non sông
    Cỏ cây xuân mướt cùng
    Sầu tang hoa nhỏ lệ
    Hận biệt điểu kinh lòng
    Khói lửa ròng ba tháng
    Thư nhà giá vạn đồng
    Bạc đầu thêm tóc ngắn
    Búi mãi vẫn không xong

    Trang nhà QN11 rất mong hậu duệ của Nhà Thơ Đỗ Phủ góp cho một tay.

    Hy vọng sẽ đọc được những bài thơ của chính DO, trên trang blog nầy. Mong lắm thay!
    Phải không QN?

    Kính
    Khương

    ReplyDelete
  7. Wow ! Vốn thơ các anh chị nhiều quá . Bạn DO ơi , Phải xưng hô sao đây ? (Anh , Chị, Em ...)

    Anh Khương và QN , người ở Mỹ , người Ở Úc , chưa bao giờ gặp mặt , vậy mà sao giống ý nhau ghê ..., Gặp nhân tài thì y như là , nắm áo giữ lại , chỉ sợ "mất" ...

    Xin Bạn góp một tay ( không dám mơ hai tay )cho QN11 đi nhé , cứ như những phần trên thì quá tốt ...

    Đừng "trốn" nghen ..Please.!
    ( thú thật QN11 rất cần sự góp tay từ các bạn)

    QN xin cảm ơn trước . Thân mến .

    ReplyDelete
  8. Lỡ mạo danh con cháu Đỗ Phủ nhưng đến nước này đành phải khai thực là cháu ... Tổng Cóc . Gửi QN vài câu thơ con cóc :

    Ai ?
    Áo dài , ai vẽ xuân xanh ?
    Câu thơ ngày cũ bên tranh , ai đề ?
    Hoàng hạc bay ... bay mãi ... không về
    Qui Nhơn vẫn đó , người hề nơi đâu ?

    ( Qui Nhơn là nơi Trịnh Công Sơn - hồi còn học ở trường Sư phạm Qui nhơn - ra biển ngồi viết “ Ngày mai em đi , biển nhớ tên em gọi về ...”)

    ReplyDelete
  9. THơ hay ... Thơ của DO phải không ? QN hỏi để đóng khung treo lên blog .
    Cho thêm vài bài con cóc như thế này nữa đi nhé .QN chờ ...
    Thân mến .QN

    ReplyDelete
  10. Bài thơ con cóc này của DO , nhưng chỉ dám để cho người vẽ cô gái mặc áo dài đứng nơi bờ biển , nhìn về phía chân trời ...năm xa lơ , xa lắc nào đó đọc thôi , không dám treo lên Blog .
    Kính anh Khương !, mỗi lần tết đến , không về quê ăn tết được , cả hai bài Tuyệt Cú và Xuân Vọng của Đỗ Phủ đều làm cho người xa quê thấy nao lòng …
    Bản thân là dân kỹ thuật , chỉ yêu thơ , văn thôi chứ không dám “múa rìu qua mắt thợ “ .Tạm biệt !
    ( Người Bình Định chỉ trao đổi vài câu đã nhận ra nhau , dù đang ở đâu .Hay thật !)

    ReplyDelete
  11. QN xin cảm ơn bạn DO đã "tặng" mấy câu thơ , mọi giao tình qua thơ , văn đều đem đến cho QN một niềm vui , lẫn cảm xúc . Đó cũng là lý do Blog QN11 ra đời .
    Đời thì quá thực đến phủ phàng , nên tìm chút mộng trong thế giới ảo , may ra tiêu dao qua ngày tháng ..
    Bạn dân kỷ thuật QN . Vậy xin chào đồng hương ..Mong gặp bạn nơi này thường xuyên .

    Mấy câu thơ của bạn QN đã đóng khung , coi như chút kỷ niệm quen biết trong thế giới ảo .
    Thân mến .QN

    ReplyDelete
  12. Kính chào anh(?) DO

    Như vậy, chúng ta cùng là dân Xứ Nẫu. Chào mừng đồng hương.

    Bài thơ của anh DO tặng cho "người vẽ tranh" hay quá, mà anh "tức cảnh sinh tình" lại nhanh như vậy thì đủ biết tài năng của anh DO thế nào rồi.

    Mong anh DO gởi về thêm để độc giả QN11 được dịp uống trà & đọc thơ, anh nhé.

    Tôi cũng chỉ là một độc giả như anh, vô tình ghé qua trang nhà QN11. Thấy vui nên góp chút cỏ cây mjong làm cho khu vườn xanh thêm.
    Cũng mong anh DO góp ít "Hoa Thơ" cho khu vườn có nhiều màu sắc hơn nữa.

    Kính mến
    Khương

    ReplyDelete