THÔI HIỆU |
昔人已乘黃鶴去,
此地空餘黃鶴樓。
黃鶴一去不復返,
白雲千載空悠悠。
晴川歷歷漢陽樹,
芳草萋萋鸚鵡洲。
日暮鄉關何處是,
煙波江上使人愁。
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu
***
Trong kho tàng thơ Đường , Hoàng hạc lâu của thi hào Thôi Hiệu (?- 754) là một tuyệt tác . Ngay cả khi thi hào Lý Bạch (701- 762) khi đến lầu Hoàng hạc , nhớ lại bài thơ ấy đã cảm thán :
Quê hương khuất bóng hoàng hôn
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai ..
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai ..
Trong kho tàng thơ Đường , Hoàng hạc lâu của thi hào Thôi Hiệu (?- 754) là một tuyệt tác . Ngay cả khi thi hào Lý Bạch (701- 762) khi đến lầu Hoàng hạc , nhớ lại bài thơ ấy đã cảm thán :
Nhãn tiền hữu cảnh đạo bất đắc
Thôi Hiệu đề thi tại thượng đầu
(Trước mắt có cảnh không nói được
Thôi Hiệu đề thơ ở trên đầu)
Thôi Hiệu đề thi tại thượng đầu
(Trước mắt có cảnh không nói được
Thôi Hiệu đề thơ ở trên đầu)
ĐÔI GIÒNG VỀ THI SĨ THÔI HIỆU ( Ts'ui Hao , Cui Hao):
Thi sĩ Thôi Hiệu ( 704? – 754) người Biện Châu ( hiện nay là huyện Khai Phong, tỉnh Hà Nam) , đậu Tiến Sĩ niên hiệu Khai Nguyên (725, đời Đường Huyền Tông) , làm đến chức Tư-huân viên-ngoại-lang . Thi sĩ Thôi Hiệu có bản tính lãng mạn , nhiều lần kết hôn và ly dị . Cùng thời với Vương Duy , ông gia nhập nhóm văn đoàn Kỳ Vương Lý Phạm . Thơ Thôi Hiệu phóng khoáng , tao nhã . Hai bài nổi tiếng của ông là khúc nhạc phủ Trường Can Hành và bài thơ Hoàng Hạc Lâu đã đưa ông lên đỉnh cao sáng chói của nghệ thuật thơ Đường .
Thi sĩ Thôi Hiệu ( 704? – 754) người Biện Châu ( hiện nay là huyện Khai Phong, tỉnh Hà Nam) , đậu Tiến Sĩ niên hiệu Khai Nguyên (725, đời Đường Huyền Tông) , làm đến chức Tư-huân viên-ngoại-lang . Thi sĩ Thôi Hiệu có bản tính lãng mạn , nhiều lần kết hôn và ly dị . Cùng thời với Vương Duy , ông gia nhập nhóm văn đoàn Kỳ Vương Lý Phạm . Thơ Thôi Hiệu phóng khoáng , tao nhã . Hai bài nổi tiếng của ông là khúc nhạc phủ Trường Can Hành và bài thơ Hoàng Hạc Lâu đã đưa ông lên đỉnh cao sáng chói của nghệ thuật thơ Đường .
Hoàng Hạc Lâu - ( Thôi Hiệu )
Tích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ
Thử địa không dư Hoàng Hạc lâu
Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản
Tích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ
Thử địa không dư Hoàng Hạc lâu
Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản
Bạch vân thiên tải không du du
Tình xuyên lịch lịch Hán Dương thụ
Phương thảo thê thê Anh Vũ châu
Tình xuyên lịch lịch Hán Dương thụ
Phương thảo thê thê Anh Vũ châu
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu!
Lầu Hoàng Hạc - bản dịch của Tản Đà
Hạc vàng ai cưỡi đi đâu ?
Mà đây Hoàng Hạc riêng lầu còn trơ
Hạc vàng đi mất từ xưa
Nghìn năm mây trắng bây giờ còn bay
Hán Dương sông tạnh cây bày
Bãi xa Anh Vũ xanh dầy cỏ non
Quê hương khuất bóng hoàng hôn
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai
Mà đây Hoàng Hạc riêng lầu còn trơ
Hạc vàng đi mất từ xưa
Nghìn năm mây trắng bây giờ còn bay
Hán Dương sông tạnh cây bày
Bãi xa Anh Vũ xanh dầy cỏ non
Quê hương khuất bóng hoàng hôn
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai
HOÀNG HẠC LÂU
Bản dịch của : Ngô Tất Tố
Người xưa cưỡi hạc đã cao bay ,
Lầu hạc còn suông với chốn này,Một vắng hạt vàng xa lánh hẳn ,
Nhìn năm mây hạc vẫn vơ bay .
Vàng gieo bến Hán, ngàn cây hửng ,
Xanh ngát châu anh , lớp cỏ dầy .Vàng gieo bến Hán, ngàn cây hửng ,
Trời tối quê hương đâu tá nhỉ ?
Đầy sông khói sóng , gợi niềm tây .
Ta về như hạc vàng thương nhớ Một thuở trần gian bay lướt qua TTY |
Hoàng Hạc Lâu
bản dịch của Vũ Hoàng Chương .
Xưa cánh hạc bay vút bóng người
Nay Lầu Hoàng Hạc chút thơm rơi
Vàng tung cánh hạc, bay bay mãi
Trắng một mầu mây, vạn vạn đời
Cây bến Hán Dương còn nắng chiếu
Cỏ bờ Anh Vũ chẳng ai chơi
Gần xa chiều xuống, đâu quê quán ?
Đừng giục cơn sầu nữa sóng ơi.
Sông tình , cây Hán Dương tươi
Bờ Anh Vũ cỏ xanh ngời ngời xa
Quê hương đâu ? bóng dương tà
Trên sông khói sóng còn ta với sầu .
bản dịch của Vũ Hoàng Chương .
Xưa cánh hạc bay vút bóng người
Nay Lầu Hoàng Hạc chút thơm rơi
Vàng tung cánh hạc, bay bay mãi
Trắng một mầu mây, vạn vạn đời
Cây bến Hán Dương còn nắng chiếu
Cỏ bờ Anh Vũ chẳng ai chơi
Gần xa chiều xuống, đâu quê quán ?
Đừng giục cơn sầu nữa sóng ơi.
Hoàng Hạc Lâu .
Bàn dịch : Nhật Chiêu Chở tiên đi , cánh hạc vàng
Bỏ hư không lại còn Hoàng hạc lâu
Hạc vàng mất hút thiên thu
Để ngàn năm trắng mây từ từ trôi
Bỏ hư không lại còn Hoàng hạc lâu
Hạc vàng mất hút thiên thu
Để ngàn năm trắng mây từ từ trôi
Sông tình , cây Hán Dương tươi
Bờ Anh Vũ cỏ xanh ngời ngời xa
Quê hương đâu ? bóng dương tà
Trên sông khói sóng còn ta với sầu .
Quinhơn11 (sưu tầm & tổng hợp )
Nhãn tiền hữu cảnh đạo bất đắc
ReplyDeleteThôi Hiệu đề thi tại thượng đầu...
Lý Bạch
Chào bạn DO .
ReplyDeleteQN thích thơ từ nhỏ , Bài đường thi này , nhiều năm trước , QN chỉ biết hai câu :
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu
Nhưng thích vô cùng , do một người huynh trưởng hay dùng , thấy thấm thía cho hoàn cãnh lưu lạc thuở đó , nên nhớ hoài .
Giờ đọc được nguyên bài , mê quá , nên chia sẻ cùng bạn đọc . Hy vọng có bạn cũng thích nó như QN .
Cám ơn Bạn đã viếng nhà .
Thân mến ./QN
Không biết nhà thơ Huyền Chi có đọc thơ Thôi Hiệu hay không , nhưng bài thơ "Thuyền Viễn Xứ" của Huyền Chi cũng bàng bạc ý hai câu thơ trên:
ReplyDelete"Lên khơi sương khói một chiều
Thùy dương rũ bóng tiêu điều ven sông
Lơ thơ rớt nhẹ men lòng
Mây trời pha ráng lụa hồng giăng ngang
Có thuyền viễn xứ Đà Giang
Một lần giạt bến qua ngàn lau thưa
Hò ơi tiếng hát ngàn xưa
Ngân lên trong một chiều mưa xứ người
Đường về cố lý xa xôi
Nhịp sầu lỡ bước tiếng đời hoang mang
...
Chiều nay trên bến muôn phương
Có thuyền viễn xứ lên đường lại đi "
và đã được Phạm Duy phổ nhạc thành bài hát nổi tiếng Thuyền Viễn Xứ :
"Chiều nay sương khói lên khơi
Thùy dương rũ sóng tơi bời
Làn mây hồng xa ráng trời
Bến Ðà Giang, thuyền qua xứ người..."
chào bạn DO .
ReplyDeleteBạn họ Đỗ ?. không chừng bà con với QN đó nghen.
QN đoán bạn cũng mê thơ giống QN rồi . QN lớn lên trong niềm đam mê .. sách , thơ ,nhạc . Rồi làm như nó vận vào người .. Dù bao nhiệu năm lăn lóc , mất mác nhiều thứ , nhưng chút vốn này thì còn nguyên , may quá , hú vía !
Lúc ở Singapore , sáng sớm hay nghe phòng bên cạnh , ai đó mở bản nhạc "Thuyền viễn xứ " này , QN Nhớ hình như Lệ Thu hát . Nằm nghe mà cứ ray rứt ..nhớ .nhớ nhớ ...
Nhiều năm trước QN có một kỷ niệm về hai câu thơ trong bài Hoàng hạc Lâu ở trên :
Năm ấy ở Nhật, QN có vẽ một bức tranh , đơn sơ lắm bằng bút chì . Vẽ một cô gái đứng nơi bờ biển , nhìn về phía chân trời , hai vạt áo dài bay trong gió , dưới chân là những ngọn sóng vỗ bờ ...
Vậy thôi , có vài nét , không là gì . Nhưng khi một cố nhân đề tặng hai câu thơ lên đó . thì như được thổi hồn vào , bức tranh đó trở nên sống động hẳn ...làm QN có cảm giác như như mình là tay họa sĩ lừng danh .. (ảo giác thôi, hahaha )
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu ...
Giờ thì bức tranh mất rồi ...người cũng đã xa,
Nhưng mỗi lần đâu đó bắt gặp hai câu thơ này ... lòng vẫn xúc động .. Lạ ghê chưa nè .
Vài dòng tâm sự . Thân mến
QN11
Họ Đỗ là con cháu của Đỗ Phủ , đương nhiên phải yêu thích thơ .
ReplyDeleteXuân sắp về , đọc lại một bài Tuyệt Cú của Đỗ Phủ , người cùng thời với Thôi Hiệu:
Tuyệt Cú
Giang bích điểu du bạch
Sơn thanh hoa dục nhiên.
Kim xuân khan hựu quá
Hà nhật thị qui niên?
(Dịch Nghĩa :
Sông xanh như ngọc,chim trắng mờ mờ
Núi thắm tươi,hoa càng rực rỡ
Trông cảnh xuân năm nay lại trôi qua
Biết bao giờ là năm trở về )
Trên nền nước biếc chim càng trắng.
Hoa đỏ hơn nhiều nhờ lá cây.
Xuân này có lẽ không về được,
Vậy biết xuân nào về được đây?
Thái Bá Tân dịch
Nước biếc chim thêm trắng
Nước xanh hoa tươi sao.
Xuân này thôi đã quá
Quê cũ về năm nao.
Tôn Thất Uẩn dịch
Kính chào DO (con cháu của Đỗ Phủ)
ReplyDeleteWow, QN11 rất hân hạnh được đón tiếp con cháu của Đỗ Phủ viếng thăm nhà mình.
Cám ơn DO đã cho đọc lại bài Tuyệt Cú, như nhắc lại nỗi lòng của chính mình, bấy giờ.
Ngoài bài nầy ra, tôi cũng rất thích bài Xuân Vọng nữa:
XUÂN VỌNG :
Quốc phá sơn hà tại
Thành xuân thảo mộc thâm
Cảm thời hoa tiễn lệ
Hận biệt điểu kinh tâm
Phong hỏa liên tam nguyệt
Gia thư để vạn câm (*)
Bạch đầu tao cánh đoản
Hồn dục bất thăng trâm.
NGẮM CẢNH XUÂN
Quốc gia tuy tan nát, nhưng sông núi vẫn còn
Trong thành phố mùa xuân, cỏ cây rậm rạp
Cảm động trước thời thế ấy, hoa rơi nước mắt
Thương hận cảnh biệt ly kia, lòng chim rung động
Suốt ba tháng liền gió lửa
Nhận được thư nhà, quý như vạn lượng vàng
Vuốt tóc bạc, thấy càng thêm ngắn
Tóc lởm chởm, trâm cài mãi không xong.
TRÔNG XUÂN
Nước nát còn non sông
Cỏ cây xuân mướt cùng
Sầu tang hoa nhỏ lệ
Hận biệt điểu kinh lòng
Khói lửa ròng ba tháng
Thư nhà giá vạn đồng
Bạc đầu thêm tóc ngắn
Búi mãi vẫn không xong
Trang nhà QN11 rất mong hậu duệ của Nhà Thơ Đỗ Phủ góp cho một tay.
Hy vọng sẽ đọc được những bài thơ của chính DO, trên trang blog nầy. Mong lắm thay!
Phải không QN?
Kính
Khương
Wow ! Vốn thơ các anh chị nhiều quá . Bạn DO ơi , Phải xưng hô sao đây ? (Anh , Chị, Em ...)
ReplyDeleteAnh Khương và QN , người ở Mỹ , người Ở Úc , chưa bao giờ gặp mặt , vậy mà sao giống ý nhau ghê ..., Gặp nhân tài thì y như là , nắm áo giữ lại , chỉ sợ "mất" ...
Xin Bạn góp một tay ( không dám mơ hai tay )cho QN11 đi nhé , cứ như những phần trên thì quá tốt ...
Đừng "trốn" nghen ..Please.!
( thú thật QN11 rất cần sự góp tay từ các bạn)
QN xin cảm ơn trước . Thân mến .
Lỡ mạo danh con cháu Đỗ Phủ nhưng đến nước này đành phải khai thực là cháu ... Tổng Cóc . Gửi QN vài câu thơ con cóc :
ReplyDeleteAi ?
Áo dài , ai vẽ xuân xanh ?
Câu thơ ngày cũ bên tranh , ai đề ?
Hoàng hạc bay ... bay mãi ... không về
Qui Nhơn vẫn đó , người hề nơi đâu ?
( Qui Nhơn là nơi Trịnh Công Sơn - hồi còn học ở trường Sư phạm Qui nhơn - ra biển ngồi viết “ Ngày mai em đi , biển nhớ tên em gọi về ...”)
THơ hay ... Thơ của DO phải không ? QN hỏi để đóng khung treo lên blog .
ReplyDeleteCho thêm vài bài con cóc như thế này nữa đi nhé .QN chờ ...
Thân mến .QN
Bài thơ con cóc này của DO , nhưng chỉ dám để cho người vẽ cô gái mặc áo dài đứng nơi bờ biển , nhìn về phía chân trời ...năm xa lơ , xa lắc nào đó đọc thôi , không dám treo lên Blog .
ReplyDeleteKính anh Khương !, mỗi lần tết đến , không về quê ăn tết được , cả hai bài Tuyệt Cú và Xuân Vọng của Đỗ Phủ đều làm cho người xa quê thấy nao lòng …
Bản thân là dân kỹ thuật , chỉ yêu thơ , văn thôi chứ không dám “múa rìu qua mắt thợ “ .Tạm biệt !
( Người Bình Định chỉ trao đổi vài câu đã nhận ra nhau , dù đang ở đâu .Hay thật !)
QN xin cảm ơn bạn DO đã "tặng" mấy câu thơ , mọi giao tình qua thơ , văn đều đem đến cho QN một niềm vui , lẫn cảm xúc . Đó cũng là lý do Blog QN11 ra đời .
ReplyDeleteĐời thì quá thực đến phủ phàng , nên tìm chút mộng trong thế giới ảo , may ra tiêu dao qua ngày tháng ..
Bạn dân kỷ thuật QN . Vậy xin chào đồng hương ..Mong gặp bạn nơi này thường xuyên .
Mấy câu thơ của bạn QN đã đóng khung , coi như chút kỷ niệm quen biết trong thế giới ảo .
Thân mến .QN
Kính chào anh(?) DO
ReplyDeleteNhư vậy, chúng ta cùng là dân Xứ Nẫu. Chào mừng đồng hương.
Bài thơ của anh DO tặng cho "người vẽ tranh" hay quá, mà anh "tức cảnh sinh tình" lại nhanh như vậy thì đủ biết tài năng của anh DO thế nào rồi.
Mong anh DO gởi về thêm để độc giả QN11 được dịp uống trà & đọc thơ, anh nhé.
Tôi cũng chỉ là một độc giả như anh, vô tình ghé qua trang nhà QN11. Thấy vui nên góp chút cỏ cây mjong làm cho khu vườn xanh thêm.
Cũng mong anh DO góp ít "Hoa Thơ" cho khu vườn có nhiều màu sắc hơn nữa.
Kính mến
Khương